Wat werkt bij gezinnen met meervoudige en complexe problemen?

Wat is belangrijk?

Om gezinnen met meervoudige en complexe problemen te helpen, is het van belang op meerdere terreinen tegelijkertijd hulp te bieden aan zowel ouders en kinderen als de leefomgeving van het gezin.

Ook is het belangrijk dat:

de hulp (wisselend) intensief en langdurig is
de hulpverlener de hulp coördineert én zowel therapeutische als praktische hulp biedt
de hulp in de leefomgeving van het gezin zelf wordt aangeboden

Van groot belang is een goede samenwerking tussen instellingen, waarbij hulpverleners signaleren, zelf oppakken of specialistische expertise inschakelen, en terugkoppelen. Hierbij speelt individuele regie een belangrijke rol; één hulpverlener is verantwoordelijk voor het gezin en één plan per gezin.

Algemeen werkzame factoren

De algemeen werkzame factoren van goed hulpverlenen zijn extra van belang. Hoe de hulpverlener zich bijvoorbeeld opstelt is nog belangrijker dan bij andere gezinnen. In de meeste gevallen hebben deze gezinnen namelijk een lange (intergenerationele) geschiedenis met hulpverlening. Daardoor stellen ze zich wantrouwend op tegenover hulpverleners. Een lage caseload en ondersteuning van de hulpverlener door training of supervisie is ook belangrijk.

Er zijn in binnen- en buitenland nog weinig goed opgezette effectstudies verricht naar interventies voor gezinnen met meervoudige en complexe problemen. Recent Nederlands onderzoek naar deze gezinnen bestaat grotendeels uit (meer praktijkgericht) evaluatieonderzoek, of overzichtsstudies die ook de werkzaamheid van interventies gericht op het verminderen van gedragsproblemen onderzochten.

Interventies

Interventies die veel werkzame factoren voor gezinnen met meervoudige en complexe problemen bevatten, zijn Intensieve Pedagogische Thuishulp (IPT), het wraparound care-model, waarbij de zorg een cirkel vormt waarbinnen het gezin centraal staat, en de inzet van gezinscoaching. Erkende IPT-programma's in Nederland zijn: