Marit (26) en Juliette (25) over hun werk als ervaringsdeskundige

Beiden vinden ze het werk als ervaringsdeskundige ontzettend mooi en nuttig om te doen. Marit, die niet heel lang geleden zelf nog 'niet meer dan een dik dossier was', brengt nu beweging in het leven van jongeren. Juliette vindt het goed om te weten dat haar verhaal niet voor niets is geweest.

Kunnen en mogen praten over waar je mee zit

'Lotgenotencontact was het kantelpunt in mijn herstel', vertelt Juliette. 'Daardoor realiseerde ik me: over mentale problemen kunnen, nee móéten we gewoon praten. Het kan zoveel mensen helpen.' Vanaf toen wist Juliette dat ze als ervaringsdeskundige het taboe op psychische klachten en cliënt zijn in de jeugdzorg en ggz wilde doorbreken. 'Ik realiseerde me dat het me zoveel makkelijker gemaakt had kunnen worden als ik op de middelbare school veel eerder open was geweest over waar ik mee zat.' Dat wil Juliette dan ook aan andere jongeren én professionals meegeven: 'Ik wil het gesprek openen.'

Ook voor Marit is dit herkenbaar. Op haar opleiding pedagogiek wordt erg gehamerd op het houden van professionele afstand en de hulpverlenershouding. 'Dat past niet bij wat ik wil. Ik wil juist de verbinding aangaan vanuit wat ik heb meegemaakt. Niet dat mijn verhaal elke keer op tafel moet komen, maar ik wil wel gelijkwaardigheid creëren.'

Van ervaringskennis tot ervaringsdeskundige

Zowel Marit als Juliette volgden trainingen om te leren hoe ze hun ervaringskennis kunnen inzetten. Marit benadrukt dat er een verschil is tussen ervaring hebben en ervaringsdeskundig zijn: 'Een training vind ik echt van belang om je ervaring professioneel in te leren zetten. Vervolgens leer je erna enorm veel van het vak door er in de praktijk mee bezig te zijn. Ik denk dat het belangrijk is om een netwerk achter je te hebben. Want werken als ervaringsdeskundige kan, zeker in het begin, best spannend zijn. Door te zien hoe anderen het aanpakken en door anderen te laten meekijken met hoe jij het aanpakt, leer je veel.'

Meerwaarde van een ervaringsdeskundige

Juliette vertelt dat bij de trainingen die zij geeft het haar belangrijkste taak is om een veilige setting te creëren. Mensen mogen daarbij vragen aan haar stellen waar ze graag het antwoord op willen weten, maar die ze eigenlijk niet hardop durven te stellen. 'Ik denk dat de kracht van een ervaringsdeskundige is dat die vanuit ervaring dingen heeft meegemaakt en getraind is om te kunnen reageren op zulke vragen'.

Juliette hoopt dat ervaringsdeskundigen vaker ingezet worden om professionals te laten leren vanuit de invalshoek van een cliënt. Ze vindt het zonde dat ervaringsdeskundigen veelal gezien worden als kwetsbare mensen. 'Er zitten zoveel goede kanten aan het inzetten van mensen met ervaringskennis. Ik zou het ook mooi vinden als ervaringskennis nog meer gecombineerd wordt met wetenschappelijke kennis door middel van zorgprofessionals die ook ervaringskennis gebruiken.'

Naast het individuele contact met jongeren denkt Marit ook mee met beleid in gemeentes. 'Ik merk dat het gewaardeerd wordt als ik mijn stem laat horen en een andere invalshoek breng. Ervaringsdeskundigheid is veel meer dan alleen je levensverhaal.'

Uitdagingen

Soms brengt het werken als ervaringsdeskundige uitdagingen met zich mee. Juliette merkt dat haar verhaal soms iets triggert bij de professionals wanneer zij voor een groep staat. 'Soms raakt wat ik vertel hen.' Ze leerde daardoor om dit voorafgaand aan een training te benoemen: 'Jullie zijn hier als mens, en mijn collega en ik zijn hier ook als mens. Het is oké als er emoties loskomen, dat kan bij jullie en bij ons gebeuren en dat mag er zijn.' Juliette vindt het belangrijk om tijdens trainingen ruimte te maken voor die emoties en erbij stil te staan wat het verhaal met een ander doet.

Marit loopt in haar werk tegen een andere uitdaging aan. Zij merkt dat andere professionals soms zoekend zijn in welke rol een ervaringsdeskundige heeft en dat dat een andere rol is dan die van een behandelaar. 'Wat ik wel kan bijdragen is een rol spelen bij het begeleiden naar een behandeling, een brug slaan tussen een behandelaar en een cliënt en bijvoorbeeld meedenken in wat bij iemand past.'

Droom je zelf om aan de slag te gaan met je ervaringskennis?

Marit wil vooral meegeven jezelf de tijd te gunnen om eerst aan je eigen herstel te werken voordat je anderen probeert te helpen. 'Die tijd heb je nodig. Maar ook als je al vroeg in je herstel zit kun je al wel op onderzoek uitgaan: wat is ervaringsdeskundigheid en wat zou ik daarmee willen? Wat moet ik nog leren voor ik daar ben?'

Juliette weet uit ervaring dat doorzetten, ook als het spannend was, haar veel heeft gebracht in haar eigen herstel. Ze sluit zich erbij aan dat je op zoektocht mag gaan. 'Met welk stuk ervaring zou je echt iets willen? Kijk vooral naar waar jóuw passie ligt!'