Hoe begin je als gemeente aan jeugdparticipatie?

Het doel van jeugdparticipatie vaststellen

Stel jezelf, voordat je aan een jeugdparticipatietraject begint, de vraag: waarom wil ik in gesprek met jongeren?

Vind je de inzichten van jongeren écht belangrijk? Ben je bereid om op basis van de input van jongeren het beleid aan te scherpen of nieuw beleid te ontwikkelen? Betekenisvolle jeugdparticipatie is niet het zoeken van draagvlak voor al vaststaand beleid. Het gaat erom dat de jeugd een gelijkwaardige stem heeft in de totstandkoming van beleid dat voor hen is of over hen gaat.

Samenwerken met jongeren

Om samen met jongeren een vraagstuk aan te pakken is verbinding nodig. Ontwerp daarom het proces zoveel mogelijk met jongeren.

Het is belangrijk om jongeren in het begin van het proces aan te haken. Zo gebruik je hun denkkracht ten volste. Betrek ze bijvoorbeeld bij het bedenken van een werkvorm. Hun frisse blik, energie en enthousiasme kunnen je helpen in het realiseren van positieve veranderingen en zorgen uiteindelijk voor succesvolle jeugdparticipatie.

Stel jezelf daarnaast de volgende vragen:

• Waar sta je in de beleids- en besluitvorming? In het begin, midden of einde?
• Welke bijdrage verwacht je van jongeren en in welke fase?
• Hoe ga je om met elkaars verwachtingen binnen het traject?
• Wat hebben jongeren nodig om zich mede-eigenaar te voelen van het proces?
• Hoe zorg je voor terugkoppeling aan jongeren?

Welke onderwerpen bespreek je met jongeren?

Jongeren denken vaak graag mee over onderwerpen die belangrijk en relevant voor hen zijn. Vaak bieden zij hierin vernieuwende en waardevolle perspectieven. Help jongeren hun toegevoegde waarde te zien. Creëer ruimte voor hun mening door vragen zo open mogelijk te formuleren. Dit biedt mogelijkheden voor nieuwe inzichten en een betekenisvol gesprek.

Onderstaande vragen kunnen helpen om onderwerpen te formuleren waar zowel beleidsmakers als jongeren zich in kunnen vinden:

• Over welk onderwerp wil je nieuwe inzichten krijgen? Waarom dit onderwerp?
• Is het onderwerp geformuleerd vanuit de beleidsmaker of vanuit de jongere? Is het begrijpelijk voor iedereen?
• Hebben jongeren voldoende informatie, zonder dat er te veel wordt gestuurd op een bepaalde denkrichting?

Setting en terugkoppeling

Creëer een setting voor jongeren waarin ze het leuk vinden om mee te denken, mee te doen en mee te beslissen. Dit kan door jongeren bijvoorbeeld uit te nodigen op een bijzondere plek, zoals de raadszaal. Of ga juist naar de plek waar jongeren zich al thuis voelen, zoals het buurthuis of de sportclub.

Laat jongeren weten waarom je blij bent met hun inzichten en hoe deze voor verandering kunnen zorgen. Zorg voor duidelijke afspraken over de terugkoppeling die jongeren mogen verwachten. Zowel wanneer er iets met hun ideeën wordt gedaan, als wanneer dit niet het geval is. Belangrijk is dat er hoe dan ook een terugkoppeling én uitleg komt over onderwerpen waarop jongeren hebben meegedacht.

Draagvlak creëren binnen de gemeente

Duurzame jeugdparticipatie vraagt erom dat alle betrokkenen gemotiveerd zijn. En dat de verantwoordelijken voor het proces dit als één van hun kerntaken hebben. Dit vraagt om bestuurlijk commitment, tijd en middelen. 

Tegelijkertijd is het soms moeilijk om collega's te betrekken en hen de meerwaarde van participatie te laten inzien. Soms is 'gewoon beginnen' dan de volgende stap. Betrek in het proces collega's, zodat zij in de stappen die gezet worden steeds meer onderdeel worden van het proces. Zo maak je jeugdparticipatie niet afhankelijk van een of twee beleidsmedewerkers.