Voorzieningen laten aansluiten in een cultureel diverse context

Minder gebruik van voorzieningen

Ouders met een migratieachtergrond maken minder dan gemiddeld gebruik van preventieve voorzieningen en jeugdzorg. Zij gaan niet zo snel bij professionals te rade, hoewel ze daar soms wel behoefte aan hebben. Dat heeft meerdere oorzaken. Het kan komen door negatieve verwachtingen over en ervaringen met de bejegening door professionals, bijvoorbeeld door vooroordelen of onbegrip over hun opvoedstijl. Of door een gebrek aan erkenning of herkenning van wat zij belangrijk vinden.

Sommige groepen met een migratieachtergrond maken bij voorkeur gebruik van voorzieningen, zoals wijkinitiatieven en gebedshuizen die dichter tot hen staan. Het reguliere hulpaanbod sluit voor een deel van hen niet aan bij hun belevingswereld, taalgebruik en kennis.  

Al deze factoren kunnen ertoe leiden dat opvoed- en opgroeiproblemen niet tijdig worden aangepakt. De kans op escalatie van problemen neemt toe en gezinnen kunnen daardoor terechtkomen bij intensieve of zeer gespecialiseerde zorg. 

Zicht op problematiek 

Het is belangrijk dat ook ouders en kinderen met een migratieachtergrond de weg naar voorzieningen weten te vinden en vertrouwen hebben in hulporganisaties. Daarnaast kunnen zij specifieke behoeften aan ondersteuning hebben waar zij bij geholpen kunnen worden.

Ouders met een migratieachtergrond ervaren gemiddeld meer onzekerheid, meer vragen en problemen en minder houvast bij het opvoeden dan ouders zonder migratieachtergrond. Voor hun kinderen geldt dat zij te maken kunnen hebben met een hoger risico op ontwikkelingsproblematiek.

Daarnaast groeien veel jongeren met een migratieachtergrond op in grote steden en naar verhouding vaak in achterstandswijken. Juist hier groeien relatief veel kinderen op in armoede. Dit brengt weer andere uitdagingen met zich mee.

Wanneer helder is welke problemen en behoeften aan ondersteuning urgent zijn voor deze doelgroepen, kun je daar als beleidsmaker gericht op inzetten.

Sensitief vakmanschap 

Er zijn zeker ook ouders met een migratieachtergrond die positieve ervaringen hebben met jeugdprofessionals. Als positieve voorbeelden noemen zij dan de vertrouwensband, de ervaren warmte en getoonde interesse in hun leefwereld. Voor hen is het belangrijk dat hulpverleners meer sensitiviteit, inleving en aandacht voor hun inbreng en culturele achtergrond tonen. 

In het contact met mensen met een migratieachtergrond is sensitief vakmanschap heel belangrijk. Het gaat daarbij om de volgende aspecten: 

• Kennis en bewustwording: basiskennis over de leefwereld van verschillende doelgroepen en kennis van de vragen en behoeften die bij hen spelen. Daarnaast bewustwording bij de professional van de eigen houding en (onbewuste) vooroordelen. 
• Open houding en alliantie: een open, respectvolle houding zonder vooringenomenheid. Samen doelen stellen en een gelijkwaardige relatie. 
• Nabijheid en betrokkenheid: aanwezigheid in en deelname aan de leefomgeving van ouders en kinderen. Verdiepen in wat de ander bezighoudt. 
• Balans tussen exploratie en expertise: houd een open blik en vaar niet uitsluitend op je eigen expertise. Zet je vakbekwaamheid in de juiste context in.  
• Vertrouwen en persoonlijk contact: voor vertrouwen is geloofwaardigheid van de professional belangrijk en de balans tussen een persoonlijke en professionele sfeer. 

Toegankelijker zijn

Organisaties zouden zich toegankelijker kunnen opstellen naar kinderen en ouders met een migratieachtergrond. De volgende aspecten helpen hierbij: 

• Zorg dat het hulpaanbod is afgestemd op de vragen en leefwereld van ouders.
• Zet informele steun in en werk hierbij samen. Verwijs ouders met specifieke opvoedvragen naar het informele steunnetwerk. 
• Ga de wijk in of sluit aan bij plekken waar ouders al komen. Werk hierbij samen met sleutelfiguren en zet deze in om wantrouwen te verminderen.  
• Zorg als organisatie voor een divers personeelsbestand en bied ouders mogelijkheden voor hulp in hun eigen taal, bijvoorbeeld door voorlichtingsbijeenkomsten in verschillende talen te verzorgen.
• Blijf aan je professionele kennis, vaardigheden en houding werken.