Aansluiten bij de leefwereld en behoeften van ouders en kinderen

Competenties en vaardigheden

Gezinnen begeleiden vereist de inzet van sensitief vakmanschap. Dat betekent dat je goed wilt aansluiten bij de leefwereld en behoeften van de gezinnen die je begeleidt. In de begeleiding kunnen zowel jij als de ouders en kinderen onzekerheid, gebrek aan erkenning of herkenning van het eigen perspectief en afstand tot elkaar ervaren. Daarom is het belangrijk over competenties te beschikken om deze afstand te overbruggen.

Elk gezin, elke ouder en elk kind is uniek. Ook binnen groepen, bijvoorbeeld met dezelfde migratieachtergrond. Niet iedereen heeft dezelfde vragen en behoeften. De context van die culturele superdiversiteit doet aanspraak op jouw sensitief vakmanschap en competenties om inclusief te werken.

Om gezinnen te kunnen begeleiden die een andere achtergrond hebben dan jij, heb je als professional de volgende competenties en vaardigheden nodig.

Kennis en bewustwording

Ouders met een migratieachtergrond hebben dezelfde vragen als andere ouders. Het kan helpen om te beschikken over enige basiskennis over de leefwereld van ouders en kinderen met een migratieachtergrond. Het kan zijn dat er extra en specifieke vragen spelen, zoals omgaan met discriminatie, identiteits-, religieuze of waardenkwesties. Om daar sensitiviteit voor te ontwikkelen, is het belangrijk dat je je zelfkennis meer ontwikkelt. Dat wil zeggen dat je bewuster wordt van je eigen opvattingen en onderzoekt op welke manier je zelf uitgaat van onbewuste aannames of vooroordelen.

Open houding en alliantie

Ouders en kinderen zijn vaak pas echt geholpen met hulp of advies als deze aansluit bij hun behoeften en leefwereld. Je kunt daarvoor zorgen door samen doelen op te stellen en gelijkwaardig te zijn in de relatie. Zorg ervoor dat je een open en respectvolle houding hebt zonder vooringenomenheid.

Nabijheid en betrokkenheid

Voor een sensitieve beroepshouding is het van belang dat je vertrouwd raakt met de leefomgeving van ouders en kinderen en de tijd neemt voor informele contacten. Ook kun je op zoek gaan naar wat de ander bezighoudt en wat je in de ontmoeting voor de ander kunt betekenen. Zo leer je steeds beter begrijpen welke vragen ouders en kinderen hebben en waar die vragen vandaan komen.

Balans tussen exploratie en expertise

Het is van belang dat je de kennis die je in huis hebt ook bruikbaar maakt voor een specifieke sociale context. Om ouders en jongeren te kunnen ondersteunen, moet je je daarom eerst openstellen en op zoek gaan naar wie de ander is. Zo kun je ontdekken wat je niet ziet en hoort, wat je blinde vlekken zijn. Het kan een actieve inspanning van je vragen om je eigen denkkader tijdelijk opzij te zetten en een open sfeer te creëren met ruimte voor de stem van de ander.

Vervolgens kun je jouw expertise en kennis laten landen in deze 'ruimte van gelijkwaardigheid'. Daarbij bekijk je samen met de ouders of jongeren wat deze kennis betekent voor hun leefwereld.

Vertrouwen en persoonlijk contact

Voor een goede relatie is jouw geloofwaardigheid essentieel voor ouders en jongeren. Dit betekent bijvoorbeeld dat zij zich herkennen in jouw taalgebruik. Door naar elkaars verhalen te luisteren, kunnen er onverwachte connecties en bronnen van herkenning zichtbaar worden en kan er empathie ontstaan. Het gaat erom dat je niet alleen als professional, maar ook als persoon aanwezig durft te zijn. Zorg ervoor dat je niet met jouw verhaal het gesprek domineert of de ander belast. Geef ruimte aan de ouder en jongere, zodat zij hun eigen verhaal kunnen vertellen.

Meer informatie

Sensitief vakmanschap