D702: Gebrekkig sociaal netwerk gezin

Kenmerken

Bij deze problematiek is er sprake van een slecht ontwikkeld, soms slechts rudimentair (niet meer tot ontwikkeling komend) aanwezig contact tussen het gezin (en dus de jeugdige) en het omringende systeem. Problemen kunnen ontstaan wanneer de jeugdige wel en het gezin geen goed functionerend sociaal netwerk heeft. Het gezin kan dit afwijzen en proberen om het netwerk van de jeugdige te vernietigen. Indien de omgang of het communicatiepatroon van de gezinsleden zich kenmerkt door een te grote of te kleine betrokkenheid bij elkaar, dient rubriek D105 (Problematische gezinscommunicatie) geselecteerd te worden (eventueel in combinatie met D702).

Subtypes en/of specificaties

Geïsoleerd gezin (bijvoorbeeld ten opzichte van de buurt)

Hierbij bevindt het gezin zich in een situatie die gekenmerkt wordt door extreme maatschappelijke isolatie waarvan ook de kinderen deel uitmaken. Het gezin heeft zichzelf óf afgesloten van positieve sociale contacten, óf het gezin door anderen is afgesneden als gevolg van het gedrag.

Kenmerken van sociale isolatie van een gezin:

• het ontbreken van harmonieuze sociale contacten buitenshuis (kerk, clubs, uitstapjes)
• een gebrek aan bezoekers thuis
• een gebrek aan ouderlijke vriendschappen
• het weerhouden van het kind om bezoekers te hebben of andere mensen te bezoeken.
• Het sociale isolement is voortdurend aanwezig.

Wegvallen van ondersteunend netwerk

Behalve door conflicten kan het ondersteunend netwerk ook zijn wegvallen door onder meer:

• verhuizing in Nederland
• migratie naar het buitenland of vanuit het buitenland naar Nederland
• hebben moeten vluchten.

Geen contact met vrienden en/of kennissen

Hierbij kan er onder meer sprake zijn van:

• onevenredige achterdocht, vijandigheid of angst van het gezin ten opzichte van de buitenwereld
• geen behoefte aan contacten buiten het gezin
• snel in conflictsituaties belanden
• moeite met het vasthouden van contacten.

Culturele, leeftijds- en seksespecifieke kenmerken en verloop

Jeugdigen profiteren van sociale ervaringen buiten het gezin. Sommige gezinnen waarbij (een van de) kinderen kamp(t)en met psychosociale problemen blijken erg maatschappelijk geïsoleerd te zijn. Verondersteld wordt dat extreme sociale isolatie een psychiatrische risicofactor kan vormen voor jeugdigen (Van Yperen, 1990).