D204: Vijandigheid tegen of zondebok maken van jeugdige door de ouder

Kenmerken

Bij deze problematiek is er sprake van duidelijke negatieve gevoelens van een of beide ouders (of andere volwassenen in het gezin), persoonlijk gericht op de jeugdige. Het gaat dus niet om algemene disharmonie of om negatieve gevoelens die ruwweg alle gezinsleden treffen. De ouder vertoont ten opzichte van de jeugdige negatief gedrag dat 1) abnormaal is in vorm en/of mate, 2) specifiek gericht is op de jeugdige als individu en 3) voortdurend en uitgebreid over verschillende gedragingen van de jeugdige is. Het vijandige gedrag is niet zwaar genoeg om ouders gerechtelijk te vervolgen op grond van mishandeling.

De vijandigheid of het tot zondebok maken kan tot uiting komen in:

• een onredelijke neiging de jeugdige automatisch te beschuldigen van problemen, moeilijkheden of overtredingen in het huishouden
• een algemene neiging negatieve eigenschappen aan de jeugdige toe te schrijven
• aanmerkingen op de jeugdige die zich uitbreiden tot het denigreren van de jeugdige als persoon, die generaliseren naar voorbije misdaden of die verwachtingen van toekomstige misdaden impliceren
• een duidelijke neiging specifiek afkeer te koesteren jegens de jeugdige, of de jeugdige in ruzies te betrekken wanneer de volwassene zich ongelukkig, prikkelbaar of slecht gehumeurd voelt
• onredelijk behandelen van de jeugdige in verhouding tot andere leden van het gezin met buitensporige werkbelasting of verantwoordelijkheden, een tekort aan betrokkenheid in positieve gezinsinteracties of gebrek aan aandacht voor de behoeften of moeilijkheden van de jeugdige.

Culturele, leeftijds- en seksespecifieke kenmerken en verloop

Het is mogelijk dat meerdere kinderen in het gezin vijandig worden bejegend of tot zondebok worden gemaakt (Van Yperen, 1990).