Omgaan met geldzorgen van studenten

Geldzorgen signaleren

Een aantal voorbeelden van signalen die kunnen duiden op geldzorgen bij studenten:

• vaak afwezig zijn, te laat komen, spijbelen
• afwezig zijn bij activiteiten en excursies van de opleiding
• vaak dezelfde, kapotte of niet gepaste kleding dragen
• veel werken en daardoor misschien ook lessen missen
• niet alle spullen zoals boeken, materialen, laptop hebben voor de opleiding
• weinig vrienden of een klein netwerk hebben
• concentratieproblemen hebben en chaotisch, paniekerig of gespannen zijn
• een stille of teruggetrokken houding of juist een kort lontje hebben
• een laag zelfbeeld of schaamtegevoelens hebben of faalangstig zijn, bijvoorbeeld door overmatig vragen te stellen of juist niks durven te vragen

Lees meer signalen in de bijlage van de handreiking Omgaan met geldzorgen van mbo-studenten van de Hogeschool Rotterdam.

Wees in je dagelijks werk alert op signalen van geldzorgen. Bijvoorbeeld bij de intake, in de les, lunchpauzes en in de wandelgangen. Je kunt het ontbreken van studiemateriaal aan de start van het studiejaar als signaleringsmoment voor mogelijke geldzorgen gebruiken. Je kunt de signalen ook doorgeven aan de studieloopbaanbegeleider, mentor of een andere professional die dichter bij de student staat.

Geldzorgen bespreekbaar maken

Probeer met een student te praten als je vermoedt dat die geldzorgen heeft. Twijfel je eraan of jij de juiste persoon bent om dit gesprek aan te gaan? Bespreek dat dan met een collega, de studieloopbaanbegeleider of de mentor van de student. Het praten over geldzorgen kan spannend zijn. Toch helpt het studenten om de eerste stap richting hulp te zetten. Tips voor het gesprek over signalen die je gezien hebt zijn:

• Voorkom dat studenten zelf hun situatie moeten aankaarten. Vraag bijvoorbeeld: 'Veel studenten komen in de knel door financiële problemen. Is dat bij jou misschien het geval?'
• Benoem concreet wat je ziet en stel vragen op een betrokken en niet veroordelende manier. Helpende vragen kunnen zijn: 'Ik heb gemerkt dat je geen lunch bij je hebt. Mag ik daar iets over vragen? Vind je het fijn als we samen kijken wat mogelijk is? Wat zou jou op dit moment het meest helpen?'
• Toon je eigen gevoel. Zeg bijvoorbeeld: 'Ik zie iets en vind het lastig om erover te beginnen'.
• Creëer een één-op-één gesprek. Zo voorkom je dat studenten verklaringen over ontbrekende studiemateriaal moeten geven in de groep. 
• Bied een luisterend oor aan de student en denk mee met wat het beste is voor de ontwikkeling en studievoortgang. Realiseer je dat bij verschillende studenten een andere oplossing kan passen.
• Op de Signalenkaart armoede vind je een opsomming van signalen en gesprekstechnieken die je kunt toepassen.

Doorverwijzen en beschikbare hulp

Zorg dat je een overzicht hebt van waar studenten terecht kunnen met geldzorgen. Dat is in ieder geval in de gemeente waarin zij wonen. Veel gemeenten hebben een overzicht van de mogelijkheden. Je kunt samen opzoeken waar de student terecht kan met vragen of problemen. Naast het doorverwijzen naar gemeentelijke hulp kun je ook denken aan:

• De student helpen met het aanvragen van alle toeslagen, bijvoorbeeld huur- en zorgtoeslag. Op BerekenUwRecht van Nibud kun je bekijken waar zij recht op hebben.
• Studenten ondersteunen in het zoeken naar regelingen en fondsen om een laptop, andere schoolspullen, internet en licenties voor lesmateriaal aan te schaffen.
• Berekenen of de student recht heeft op ondersteuning van de Voedselbank en opzoeken waar de dichtstbijzijnde voedselbank is.
• Studenten wijzen op een kledingbank in de buurt of op Dress for Succes voor kleding(advies) voor een sollicitatiegesprek.
• Studenten ondersteunen die voor het eerst op zichzelf gaan wonen. Kinderhulp biedt 'op-jezelf-woon-pakketten' voor jongeren tussen de 17 en 21 jaar met geldzorgen.
• Studenten wijzen op een Repair Café in de buurt waarin kapotte spullen gemaakt worden, zoals laptops en fietsen.
• Studenten wijzen op de gratis stadspas waarmee veel gemeenten korting geven op zwembaden, bioscopen en kringloop.
• Studenten stimuleren om aan sport en cultuur te blijven deelnemen. Voor 18- kan dat via het Jeugdfonds Sport & Cultuur. Voor 18+ via het Volwassenenfonds Sport & Cultuur. Let op: niet alle gemeenten zijn hierbij aangesloten.
• Studerende ouders helpen rond feestdagen zoals Sinterklaas, Eid-al-fitr, Kerst,  of verjaardagen. Zo kunnen ze in aanmerking komen voor een extraatje, zoals een gevulde boodschappentas of een cadeau voor hun kind. Dit kan bijvoorbeeld via de stichting Sam& voor alle kinderen.
• Het kan alle studenten helpen om bij de intake aan toekomstige studenten en hun ouders een flyer uit te delen met informatie over mogelijkheden voor financiële steun. Bij de start van het schooljaar kun je studenten ook vragen of er mogelijke (financiële) obstakels worden verwacht komend jaar. Vraag bijvoorbeeld: 'Heb je hulp nodig bij het betalen van je boeken en ander studiemateriaal om deel te kunnen nemen aan alle activiteiten?'

Wil je meer weten over geldzorgen bij mbo-studenten? Kijk dan in de handreiking Omgaan met geldzorgen van mbo-studenten.