Wat heeft een kind met ADHD nodig?

Kansen voor ontwikkeling bieden

Druk en impulsief gedrag is een normaal verschijnsel in de ontwikkeling van kinderen. Ze moeten nog leren stilzitten, luisteren, opdrachten uitvoeren en hun emoties beheersen. Elk kind heeft tijd en hulp nodig om zich hierin te ontwikkelen, ook kinderen met ADHD. Kinderen hebben kansen nodig om te leren omgaan met hobbels in hun ontwikkeling. Als professional kun je daarbij helpen door de omgeving aan te passen en je eigen gedrag beter af te stemmen op hun behoeften. Dat doe je bijvoorbeeld zo:

• Speel in op de sterke kanten van het kind, bijvoorbeeld door taken te geven die creativiteit en enthousiasme stimuleren.
• Realiseer je dat kinderen misschien nog niet alles wat ze willen en voelen goed onder woorden kunnen brengen en help ze aan te geven wat zij bedoelen.
• Wees geduldig als een kind zich impulsief gedraagt en accepteer soms ander gedrag van een kind met ADHD.
• Help kinderen om rust te zoeken als ze overprikkeld dreigen te worden, bijvoorbeeld door een koptelefoon op te zetten of een rondje te lopen.
• Verminder spanning door een kind voor te bereiden op veranderingen en geef duidelijke uitleg over wat er van het kind wordt verwacht.

Regelmaat, structuur en duidelijkheid bieden

Thuis, op school, in de opvang, bij de sportclub of in de jeugdhulp geldt: zorg voor regelmaat, structuur en duidelijkheid. Dat betekent dat je voor een kind met ADHD het volgende kunt doen:

• Geef op een rustige en respectvolle manier aanwijzingen in plaats van dat je boos wordt.
• Deel opdrachten op in stapjes in plaats van in één keer geven. Bijvoorbeeld: eerst het doel uitleggen, dan de materialen erbij laten zoeken en daarna pas instructie geven.
• Beperk afleidende prikkels, leg bijvoorbeeld de telefoon weg, zorg voor een opgeruimde omgeving, en plaats een kind op school voor in de klas. 
• Waarschuw voor overgangen tussen activiteiten. Bijvoorbeeld met een gebaar: steek een vinger op, geef een schouderklopje of klop op het tafeltje van het kind.
• Gebruik een wekker of timer om duidelijk te maken hoeveel tijd het kind heeft, behalve als het kind daar juist onrustig van wordt.
• Gebruik checklists en schema's om het kind meer houvast te geven en geef die bijvoorbeeld mee voor het huiswerk.
• Las 'hersenpauzes' in zodat het kind tijd heeft voor het omschakelen naar een andere activiteit, bijvoorbeeld met beweging of een stretch- of ontspanningsoefening.
• Las wachttijd of denktijd in. Daarmee bereid je een kind erop voor dat je zo meteen een antwoord wilt op een vraag.
• Gebruik simpele en duidelijke taal als je een opdracht geeft, liefst met visuele ondersteuning. Zeker als kinderen ook een lichte verstandelijke beperking of taalachterstand hebben.

Het is belangrijk om te weten dat niet alle tips werken bij iedereen met ADHD. Het blijft een kwestie van proberen en met het kind, de ouders en professionals overleggen wat het beste voor het kind uitpakt. Het helpt als kinderen zelf ook begrijpen wat er aan de hand is en hoe zij met de ADHD kunnen omgaan.

Positieve aandacht geven

Beloon gewenst gedrag en negeer ongewenst gedrag. Als een kind vaak de aandacht trekt met gedrag dat anderen storend vinden, krijgt het vooral negatieve reacties. Daardoor kan het kind het idee krijgen dat het niets kan en alles verkeerd doet. Aandacht voor de sterke kanten van het kind geeft het kind zelfvertrouwen en leert het welk gedrag op welke momenten past. Dat zorgt er ook voor dat een kind die kanten kan gebruiken.

Help kinderen en jongeren hun ADHD te begrijpen

Als kinderen zichzelf begrijpen en weten wat zij zelf kunnen doen, geeft dat zelfvertrouwen. Ook leren kinderen zichzelf dan beter kennen en kunnen ze anderen vertellen wat ze nodig hebben. Dit heeft vaak een positief effect op de behandeling. Bespreek daarom met een kind wat je ziet. Wanneer gaat het goed? Wat is lastig? En wat helpt dan? Vertel soms ook wat je zelf lastig vindt en hoe jij dat oplost. Het helpt kinderen ook als zij weten dat zij niet de enige zijn die ergens moeite mee hebben. Er zijn verschillende materialen om kinderen en jongeren te helpen inzicht te krijgen in zichzelf.

Meer informatie

Adhdendrukgedrag.nlBrainwiki.nlADHD bij kinderen en adolescenten (Kenniscentrum-kjp.nl)Informatie voor scholen en leerkrachten (Kenniscentrum-kjp.nl)