Interne zorgstructuur met centrale rol voor schoolmaatschappelijk werk - mbo

Hoe zorg je ervoor dat leerlingen op het mbo tijdig de zorg krijgen die ze nodig hebben? Het Summa College in Eindhoven heeft een interne zorgstructuur opgezet waardoor zorgcoaches via het zorgteam snel kunnen overleggen en actie kunnen ondernemen. Dat doen zij samen met de externe partners die in de school aanwezig zijn: schoolmaatschappelijk werk, ggz, leerplichtambtenaren en op afroep de GGD.

Door de korte lijnen kunnen de middelen uit het door de gemeente gefinancierde vsv-project efficiënt besteed worden.

Om te voorkomen dat jongeren in het mbo vastlopen door persoonlijke problemen is snel ingrijpen met laagdrempelige hulp cruciaal. 'Ons uitgangspunt is dat interne en externe samenwerkingspartners fysiek aanwezig zijn in de scholen, dicht bij de studenten en dicht bij de onderwijsteams,' stelt Marieke Sepers, teamleider studentenbegeleiding van het Summa College. 'Nabijheid is de sleutel voor succes'. Dat vraagt om een fijnmazige interne zorgstructuur en de aanwezigheid in de school van externe partners met verstand van zorg en leerplicht. En wanneer een student meer of andere jeugdhulp nodig heeft, moet dat adequaat geregeld worden via een wijkteam.

Opzet van de zorgstructuur

In de interne zorgstructuur van het Summa College heeft iedere student als eerste aanspreekpunt een loopbaanbegeleider, ieder team een zorgcoach en ieder cluster van opleidingen een zorgcoördinator. Deze zorgcoördinator is voorzitter van het zorgteam waarin de zorgcoaches samenwerken met zowel interne als externe partners die fysiek in de school aanwezig zijn, zoals schoolmaatschappelijk werk, ggz, Leerplicht Plus-ambtenaren en GGD.

Het schoolmaatschappelijk werk, dat goed in de school is geïntegreerd, onderhoudt het contact met de wijkteams om de jeugdhulpverlening te regelen. 'Daar hebben we voor gekozen omdat onze gebouwen niet in de wijken staan waar onze studenten wonen', legt Marieke Sepers uit. 'Generalisten van de wijkteams staan op veel meer op afstand van de scholen en werken vooral curatief en op vraag.' Het Summa College zou liever werken volgens het model "mbo als wijk", maar dat sluit niet aan op de manier waarop de wijkteams in Eindhoven nu zijn georganiseerd, vertelt Marieke Sepers. 'Bovendien hebben we ook veel studenten van buiten de regio. Onderwijs en gemeente zijn momenteel wel in gesprek over de aansluiting tussen onderwijs en jeugdzorg.'

Meerwaarde van de interne zorgstructuur

Voor studenten betekent de interne zorgstructuur van de school dat de hulp dichtbij en op een veilige plek te krijgen is. Dat voorkomt ook dat de studenten steeds opnieuw hun verhaal moeten vertellen aan verschillende hulpverleners. Een student die de voordelen van die nabijheid heeft ervaren, vertelt: 'Het is een tijdje heel slecht gegaan met mij, maar ik dacht dat ik er met niemand over kon praten. Mijn zorgcoach zag dat het niet goed ging en zorgde dat ik op school met een mevrouw kon praten over mijn problemen. Na een paar gesprekken voelde ik me veel beter en ging het op school ook veel beter.'

Docenten kunnen studenten snel doorverwijzen en krijgen ondersteuning van deskundigen die ze in de school kunnen consulteren. Daardoor worden ze steeds beter in het signaleren van problemen, pakken ze zelf meer op in de klas en verwijzen ze op tijd door. Zoals deze docent: 'Bij een meisje in mijn klas had ik het vermoeden dat ze met een loverboy te maken had. Ik ben binnengelopen bij onze schoolmaatschappelijk werkster en heb de signalen die ik opgevangen had met haar besproken. Zij heeft direct actie ondernomen. Door onze korte lijnen en het snel inschakelen van de juiste hulpverlening is erger voorkomen en zit de student weer met aandacht in de klas. Binnenkort haalt ze haar diploma!'

De school profiteert van de samenwerking door het wederzijds benutten van elkaars kennis en kunde. Daardoor wordt de beschikbare capaciteit van de verschillende organisaties zo efficiënt mogelijk ingezet.

Werkzame factoren

Alle betrokken partijen onderschrijven het belang van vroegtijdig signaleren en preventieve maatregelen en werken daaraan in de dagelijkse praktijk. Jeugdhulp wordt pas ingeschakeld als daar vanuit de professionals in de interne zorgstructuur aanleiding toe is.

De zorgcoördinatoren die uit alle onderwijsteams binnen de school komen, spelen een belangrijke rol in de communicatie tussen de interne en externe samenwerkingspartners. Samen vormen zij één team, zij voeren de regie over de samenwerking en leggen afspraken met externe samenwerkingspartners vast in contracten en evaluaties.

De school prijst zich gelukkig dat de jeugdhulporganisaties in de randgemeenten goed georganiseerd zijn en dat het schoolmaatschappelijk werk goed contact met hen weet te onderhouden.

Bovendien maakt de financiering van de zorgstructuur uit de VSV-middelen het mogelijk om diverse geldstromen samen te voegen en hinderlijke schotten te vermijden.

Belemmeringen en knelpunten

Punt van zorg is dat de inzet van de ggz in de school gericht op signalering en doorverwijzing wordt bekostigd uit projectgelden en daardoor niet voor de toekomst is geborgd.