Welke ondersteuning hebben getroffen gezinnen van de toeslagenaffaire nodig?

Een vertrouwensband opbouwen

Een goede samenwerkingsrelatie en vertrouwensband opbouwen met getroffen gezinnen is noodzakelijk. Dit is niet eenvoudig en heeft tijd nodig. Veel gezinnen zijn teleurgesteld en boos over wat zij hebben meegemaakt. Hierdoor is hun vertrouwen in hulpverleners en instanties vaak flink beschadigd. Dit kan de samenwerking tussen jou en het gezin lastig maken.

Wat helpt om een goede samenwerkingsrelatie op te bouwen?

• Geef ouders regie en laat ze meedenken in oplossingen.
• Heb aandacht voor wat het gezin nodig heeft.
• Zet de ideeën, verwachtingen en wensen van ouders en kinderen voorop.
• Pas je tempo aan dat van ouders en kinderen aan.
• Verzeker je ervan dat ouders en kinderen begrijpen wat er gezegd en geschreven wordt.
• Luister naar het individuele verhaal van elke ouder en elk kind en oordeel niet.

De richtlijn Samen beslissen over passende hulp gaat in op hoe je komt tot gedeelde besluitvorming. In deze richtlijn lees je meer over hoe je ouders en kinderen uitnodigt tot samenwerking en hen gedurende het hele hulpproces betrekt bij de besluitvorming.

Omgaan met stress

Gezinnen hebben vaak veel meegemaakt en daardoor lange tijd veel stress gehad. Ook het aanmelden bij de Belastingdienst en het wachten op de beoordeling en compensatie kan voor stress zorgen. Stress kan zich uiten in extreme angst of boosheid.

Je kunt mensen helpen bij het omgaan met stress:

• Zorgen voor rust bij deze gezinnen is belangrijk. Probeer weg te nemen wat veel stress veroorzaakt, zoals administratieve zaken of mantelzorg. Wanneer de grootste stress weg is, kunnen ouders veel beter nadenken over vervolgstappen en de toekomst.
• Onderzoek of vrienden of familie het gezin kunnen bijstaan. Kan iemand helpen met praktische zaken, zoals koken, oppassen, vervoer, financiën en doktersbezoek?
• Help ouders en kinderen beschermende factoren te versterken en risicofactoren te verminderen. Beschermende factoren zijn bijvoorbeeld de school als veilige plek en een goede relatie tussen ouders en kind. Risicofactoren zijn bijvoorbeeld psychiatrische problemen bij ouders, veel ruzie, en een beperkt netwerk.
• Leg uit wat goede manieren zijn om met stress om te gaan: dagelijkse routine oppakken, naar school blijven gaan, gezond slaapgedrag aanhouden, zorgen voor voldoende beweging, plezierige activiteiten ondernemen, probleemoplossende vaardigheden aanleren, en oefeningen rondom aandacht, ademhaling en ontspanning.

Meer tips over hoe je als professional ondersteuning kunt bieden bij ingrijpende gebeurtenissen vind je in de richtlijn Signaleren traumagerelateerde problemen.

In gesprek met kinderen

In de media gaat het bijna altijd over de gevolgen van de kinderopvangtoeslagaffaire voor ouders. Maar hun kinderen zijn opgegroeid met de gevolgen van de affaire. Dit zorgde soms voor veel stress thuis en in sommige gevallen voor scheidingen of zelfs uithuisplaatsing van kinderen. Ook was en is er nog steeds vaak armoede in deze gezinnen. De onzekerheid, de onduidelijkheid en de gevolgen hiervan hebben veel met deze kinderen gedaan. Zij dragen deze lasten nog met zich mee.

Ga daarom in gesprek met deze kinderen. Dat geldt ook voor jongere kinderen; zij kunnen al goed nadenken over belangrijke zaken die hen aangaan. Vanaf ongeveer 6 jaar kunnen zij al meepraten over hulp die nodig is.

Tips om in gesprek te gaan met kinderen:

• Probeer aan te sluiten bij wat kinderen kunnen en willen, en bij wat in hun belang is.
• Geef kinderen de gelegenheid om te praten, maar laat hen zelf bepalen wat ze vertellen en hoe ze dat doen.

Diversion heeft met 114 kinderen van gedupeerde ouders gesproken. In het rapport 'Ken ons, help ons' lees je wat zij professionals mee willen geven.