Hoe ga je in gesprek met kinderen van ouders die scheiden?

Steunpilaar wanneer ouders scheiden

Als je vaak contact hebt met een kind, bijvoorbeeld als leerkracht, kun je een belangrijke steunpilaar voor het kind zijn. Het is daarom goed om te weten hoe het kind de situatie ervaart: welke wensen, vragen of onduidelijkheden leven er bij het kind? Hoe je het gesprek hierover voert, hangt af van de leeftijd van het kind. Ook de situatie waarin het gesprek plaatsvindt, de aanleiding en het onderwerp zijn van belang.

Belangrijk tijdens het gesprek

Houd tijdens een gesprek je vraagstelling en houding goed in de gaten. Let bijvoorbeeld op het volgende:

• Vraag open hoe een kind zich voelt. Luister vooral goed. Wees uitnodigend en geïnteresseerd.
• Respecteer het wanneer een kind niet wil praten. Ieder kind is anders.
• Geef aan dat het kind verdriet, boosheid en andere gevoelens tijdens het gesprek mag uiten.
• Maak het kind duidelijk dat het nooit schuld heeft aan de scheiding van de ouders. Leg ook uit dat een kind problemen van ouders niet kan oplossen.
• Wees eerlijk in je antwoorden aan het kind en bagatelliseer de problemen niet. Geef geen valse hoop door dingen te zeggen als 'Het komt wel goed'.
• Bedenk dat jouw luisterend oor al ontzettend fijn voor het kind kan zijn. Maak het kind duidelijk dat het altijd terecht kan bij jou.
• Vraag het kind of het hulp of steun wil. Geef dan aan welke mogelijkheden er zijn, op school en daarbuiten.
• Werk je op de school van het kind? Bespreek of het kind in de klas wil vertellen over de scheiding. Of vraag of het kind het fijner vindt dat jij of iemand anders van school dat doet.

Je eigen interpretatie kan beïnvloeden hoe je kijkt naar wat er aan de hand is. Let daarom op dat je het verhaal van het kind niet invult met eigen aannames:

• Bedenk dat je eigen ervaringen, of hoe anderen tegen de situatie aankijken, niet te vergelijken zijn met hoe het kind het ervaart.
• Een kind houdt meestal van beide ouders. Door de scheiding komt het in een enorm loyaliteitsconflict. Probeer daarom zonder waardeoordeel met het kind te spreken. Geef aan dat het kind van beide ouders mag houden, dat hij geen keuze hoeft te maken.
• Kies zeker geen partij. Dat maakt het voor het kind nog ingewikkelder. Bovendien mis je dan mogelijk belangrijke informatie doordat het kind dichtklapt en niet alles vertelt.
• Gebruik geen termen als 'vechtscheiding' en zinnen als 'Die heeft gelijk'.
• Houd in je achterhoofd dat de scheiding niet alles in het leven van het kind beïnvloedt. Er kunnen ook andere gebeurtenissen of onderwerpen zijn die het kind bezighouden. Geef daar ook de ruimte voor in het gesprek.

Voorbeeldzinnen

Wat kun je zeggen om het kind meer grip te geven op de situatie? Enkele voorbeelden hoe je dat kunt formuleren:

• De scheiding is nooit jouw schuld! En jij kunt er ook niet voor zorgen dat je vader en moeder bij elkaar blijven.
• Probeer om gewoon verder te gaan met dingen die je altijd al deed, zoals leren, sporten en vrienden maken. Dat verandert niet, en dat geeft een beetje een vertrouwd gevoel.
• Vaders en moeders zijn soms zo druk met zichzelf en de scheiding bezig. Dan vergeten ze wel eens de dingen te doen die nou net voor jou belangrijk zijn. Probeer daarover met hen te praten. Laat het ze ook weten als jij niet wilt dat ze ruziemaken waar jij bij bent.
• Ouders kunnen wel van elkaar maar nooit van hun kinderen scheiden. Dat willen ze ook niet omdat ze van hun kinderen het allermeest houden op de hele wereld. Ouders en kinderen horen echt voor altijd bij elkaar.
• Veel kinderen worden boos van een scheiding. Boos op hun vader, moeder of de hele wereld. Je bent nu niet ineens een heel boos kind geworden. Dat hoort er gewoon even een tijdje bij.