Werken aan de Kennisagenda Pleegzorg: vijf belangrijke onderzoeksthema's

Gezamenlijk bepalen van de kennisagenda

In 2023 heeft het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) samen met de Nederlandse Vereniging voor Pleeggezinnen (NVP) de ideeënfabriek georganiseerd. Een evenement waar onderzoekers, pleegzorgbegeleiders, pleegouders en ouders, pleegjongeren en jongeren, jeugdbeschermers en medewerkers van wijkteams en gemeenten samen in kaart hebben gebracht welke kennis en informatie nog ontbreekt over het pleegzorgdomein.

Op dit evenement zijn gezamenlijk vijf thema's vastgesteld waar meer kennis over nodig is binnen de pleegzorg. Deze thema's vormen samen de Kennisagenda Pleegzorg. Het doel van de kennisagenda is het stimuleren van nieuw wetenschappelijk en praktijkonderzoek.

De vijf thema's van de Kennisagenda Pleegzorg

1. De stem van het kind

Om te weten waar kinderen en jongeren in pleeggezinnen behoefte aan hebben, is het belangrijk dat hun stem wordt gehoord. Dit blijkt nog niet voldoende te gebeuren. Er is daarom onderzoek nodig naar mogelijkheden om kinderen en jongeren te betrekken bij vraagstukken binnen de pleegzorg. Hoe kunnen pleegzorgorganisaties de stem van kinderen en jongeren integreren in hun werkwijze?

2. Overbelasting en behoud van pleegouders

In eerder onderzoek kwam naar voren dat per jaar zo'n 14 procent van de pleeggezinnen er na een tijdje mee stopt. Het pleegouderschap is een belangrijke, maar soms zware taak. Pleegouders willen serieus genomen worden door professionals, en waardering ontvangen voor hun inzet. Ze voelen zich niet altijd gehoord en moeten zich in hun beleving soms verdedigen voor het vragen om hulp. Aangezien het uitvallen van pleeggezinnen grote gevolgen heeft voor kinderen is het belangrijk om te weten hoe we dit zoveel mogelijk kunnen voorkomen. Er is daarom onderzoek nodig naar welke ondersteuning pleegouders nodig hebben om het vol te houden.

3. Netwerkpleegzorg

In eerste instantie wordt er vaak gezocht naar pleegouders binnen het netwerk van een gezin, ook wel netwerkpleegzorg genoemd. Er zijn wel nog veel vragen over de kwaliteit van netwerkplaatsingen en de begeleiding hiervan. Er is behoefte aan meer kennis over de kansen en belemmeringen om netwerkpleegzorg in te zetten. Daarom is onderzoek nodig naar de verschillende methodes en hulpmiddelen die bij netwerkpleegzorg kunnen helpen om de veranderingen in de familierelaties goed te ondersteunen. Maar ook naar wat er nodig is bij de begeleiding van de samenwerking tussen ouders, pleegouders, gemeenten en instanties bij netwerkpleegzorg.

4. Samen opvoeden

Een goede samenwerking tussen ouders en pleegouders is niet altijd vanzelfsprekend. Voor kinderen en jongeren is het belangrijk dat ouders en pleegouders samen opvoeden. Maar er zijn veel vragen over wat we daar eigenlijk onder verstaan. Daarom is onderzoek nodig naar wat 'samen opvoeden' inhoudt, waarom het belangrijk is en wat ouders en pleegouders nodig hebben om te zorgen dat het werkt in de praktijk.

5. Langetermijneffecten pleegzorg

We weten nog niet veel over de langetermijngevolgen van pleegzorg. Er is nog weinig bekend over hoe kinderen in pleeggezinnen zich ontwikkelen. Er is daarom onderzoek nodig naar de langetermijneffecten van pleegzorg en de randvoorwaarden om pleegzorg goed uit te kunnen voeren.

Aansluiten bij de praktijk

De voorbereidingen voor het opzetten en uitvoeren van onderzoek naar de eerste drie thema's zijn in volle gang. Om te zorgen dat het onderzoek goed blijft aansluiten bij de praktijk, zorgen we dat het onderzoeksteam bestaat uit een mix van onderzoekers en mensen uit de praktijk, zoals pleegouders en ouders, pleegjongeren en jongeren, en pleegzorgmedewerkers. Met de kennis die we ophalen, hopen we beleid en praktijk te verbeteren om de levens van pleegkinderen en -gezinnen positief te beïnvloeden.

Meer informatie

• Ook in 2022 is er een inventarisatie gedaan onder een grote groep pleegouders, pleegzorgorganisaties en gemeenten om de kennisbehoefte in kaart te brengen. Het rapport Kennisagenda pleegzorg doet verslag van deze inventarisatie.
• In het overzicht Onderzoek over pleegzorg vind je informatie over al beschikbare kennis in Nederland en België.