Julia: 'Door de komst van een pleegkind voelde mijn huis niet meer als thuis'

'Ik wil eerst duidelijk maken dat mijn ouders met de beste bedoelingen hebben gehandeld. En het is absoluut niet mijn bedoeling om ouders die pleegzorg overwegen, af te schrikken. Dit verhaal is onderdeel van mijn eigen verwerkingsproces. In mijn zoektocht vond ik namelijk geen herkenning en erkenning. Terwijl er toch meer eigen kinderen van pleegouders moeten zijn die er, net als ik, veel moeite mee hebben of hadden om een pleegkind in huis te krijgen. Er lijkt alleen niet over de negatieve kanten gepraat of geschreven te worden. Ik voelde me heel alleen en wil die kant van de pleegzorg graag met anderen delen.' 

Droom van mijn moeder 

'Wat doe je als je ouders je vragen of je het leuk vindt als er een pleegkind in jouw huis komt wonen? Toen mijn ouders dat vroegen, voelde ik direct dat ik dat niet zag zitten, maar wist ik niet hoe ik dat onder woorden moest brengen. Mijn broer vond het prima en het was de droom van mijn moeder. Die wilde ik niet kapotmaken en ik wilde niet de enige zijn die 'nee' zei. Ik wist bovendien niet goed waartegen ik nee zou zeggen. Ik had er geen beeld bij, het was puur een gevoel.'

Loyaal blijven 

'Ik wilde loyaal blijven aan mijn ouders en deed er tijdens de drie intakegesprekken met pleegzorg alles aan om de aandacht van het onderwerp af te leiden. Ik blufte me door de vragen heen en daarna kwam het 'goede nieuws': we waren geschikt als pleeggezin. Achteraf weet ik niet of er door mijn ouders en pleegzorg voldoende is doorgevraagd. Ik had meer uitleg gewild: wat doet een pleegkind met de dynamiek in een gezin en waar kan ik terecht met vragen of frustraties? Ik had geen idee en omdat ik er geen woorden voor had, sprak ik er niet met mijn ouders over.'

Hulpmiddel bij gesprek 

'In een onderzoek naar pleegzorg zag ik laatst drie afbeeldingen van een kindermobile die gebruikt worden als hulpmiddel bij een gezinsgesprek over de impact van een plaatsing. Op plaatje één hangen vier poppetjes mooi in balans. Op het tweede plaatje komt er een poppetje bij en hangt de mobile scheef. In het derde plaatje is er evenwicht. Het had mij geholpen als het thema pleegzorg toen ook visueel inzichtelijk was gemaakt.' 

Geen gemakkelijke puber 

'Dat er een half jaar tussen intake en plaatsing zat, hielp ook niet mee. Ik denk dat het beter was geweest als toen nog een keer vanuit pleegzorg was bekeken hoe de situatie in ons gezin was. Ieder kind is namelijk anders en ik heb een hoogsensitief karakter. Ik ben heel gevoelig voor sfeer, denk diep over dingen na en zit veel in mijn hoofd. Ik was geen gemakkelijke puber, zat erg in de knoop met mezelf en ik moest eindexamen doen. Daarnaast had ik niets met de pleegzorgbegeleider, die ik als vijftienjarige vooral oud vond. Als je een fijne pleegzorgbegeleider hebt, durf je misschien wel nee te zeggen.'

Hij was een indringer 

'Vanaf de komst van het pleegkind brak voor mij een uitzichtloze periode aan. Ik wilde mijn best doen, want ik dacht dat hij maar vier tot zes weken zou blijven en dat was te overzien. Ik voelde echter helemaal geen klik. Hij was 8 jaar jonger, druk en bij vlagen heel luid. En nee, ik was niet jaloers. Ik kwam geen aandacht tekort. Ik zag hem als een onbekende die aandacht opeiste en dat nog kreeg ook en dáár kon ik gewoon niet tegen. Hij was een indringer waarmee ik moest dealen. En dat terwijl ik het al moeilijk genoeg met mezelf had.'  

Thuis was geen thuis meer 

'Achteraf komt dat laatste waarschijnlijk door mijn hoogsensitiviteit. Thuis was geen thuis meer. Tot overmaat van ramp bleek ik verkeerd begrepen te hebben hoelang hij zou blijven; de oorspronkelijke zes weken werden uiteindelijk zes maanden. Ik raakte gefrustreerd, doordat ik niet onder woorden kon brengen waarom ik zijn aanwezigheid zo naar vond. Ook voelde ik me machteloos. Ik had geen invloed op de situatie. Doordat ik de enige in het gezin was die het niet trok, hadden mijn ouders en broer moeite om mij te begrijpen. Ik kon daardoor nergens met mijn emoties heen. En doordat ik me terugtrok op mijn kamer of zoveel mogelijk wegging, was ik ook nog eens eenzaam.'  

Mijn proces? 

'Mijn ouders zagen wel dat het niet echt goed ging, maar ze konden hem niet zomaar uit huis zetten. Inmiddels begrijp ik dat zij me, met de beste bedoelingen, een beetje mijn gang hebben laten gaan. Ik zat toch al vaak op mijn kamer en ik was zoals gezegd niet de makkelijkste. Uiteindelijk brak de dag aan dat het pleegkind vertrok. Iemand van pleegzorg waar ik sowieso al niets mee had, belde en vertelde me dat het voor zijn proces goed was als het een positief afscheid werd. Toen dacht ik: "En hoe zit het dan met mijn proces?" Er was geen nazorg voor mij en die had er wel moeten zijn.'

Taboe 

'Toen deze periode achter de rug was, heb ik dit boek zo hard dichtgeklapt, dat ik er zeker acht jaar niet over heb gesproken. Ik heb mezelf voorgelogen dat dit onderwerp weg moest uit mijn hoofd en dat dat de beste oplossing was. Pas nu zie ik in dat het voor mij al die jaren taboe was en dat dat voor mijn ouders niet makkelijk was. Als er wel nazorg was geweest, had ik er misschien eerder over kunnen praten. Inmiddels kan ik met behulp van een psycholoog en met een volwassen blik terugkijken.'

Niemand heeft schuld 

'Mijn ouders hebben pleegzorg in combinatie met mijn hoogsensitieve karakter, moeilijke pubertijd en examenjaar onderschat. Dat heeft onze band beschadigd en waarschijnlijk voor diepgewortelde patronen in mijn leven gezorgd die ik nu probeer te verwerken. De gesprekken daarover zijn pijnlijk. Maar niemand heeft hier schuld, het is een samenloop van omstandigheden. Ik denk dat het goed is als andere ouders en pleegzorgbegeleiders met dit soort omstandigheden rekening houden. Het zal voor mij nooit een fijn onderwerp zijn, maar de scherpe randjes zijn er inmiddels af.'