De trajectvoorziening: Extra ondersteuning leerlingen en docenten

Doelen

Het doel van de trajectvoorziening is leerlingen met behoefte aan extra ondersteuning zoveel mogelijk deel te laten nemen aan het reguliere onderwijsprogramma binnen de school.

• Leerlingen met extra onderwijszorgbehoeften krijgen binnen de trajectvoorziening ondersteuning, zodat zij hun schoolloopbaan met succes kunnen doorlopen.
• Leerlingen die terugkeren vanuit een bovenschoolse voorziening worden in het reguliere onderwijs weer op weg geholpen.
• Leerlingen die langdurig afwezig zijn geweest krijgen weer aansluiting op de leerstof en de klas.
• Docenten zijn beter in staat om verschillende leerlingen passend onderwijs te bieden.
• Ouders worden betrokken bij de ontwikkelingen van hun kind vanuit een centrale plek op school.

Doelgroep

Per trajectvoorziening wordt afgesproken wat de doelgroep is. Dit hangt nauw samen met de visie van de school. De invulling van de trajectvoorziening wordt bepaald aan de hand van de doelgroep en de beoogde ondersteuning. De trajectvoorziening richt zich niet alleen op leerlingen, maar ook op docenten.

Aanleiding

De trajectvoorziening is ontwikkeld naar aanleiding van de invoering van de wet Passend Onderwijs, ervaringen van de ambulante begeleidingsdienst en ervaringen met leerlingen in reboundvoorzieningen. De methodiek is geïnspireerd op al bestaande voorzieningen in andere regio's en landen.

Opzet

De school is eigenaar van de trajectvoorziening en geeft hier zelf vorm aan. Een ideale trajectvoorziening is vijf dagen per week geopend voor leerlingen en altijd bemand door tenminste twee medewerkers. Het interne zorgadviesteam (ZAT) van een school bepaalt of een leerling baat heeft bij ondersteuning vanuit de trajectvoorziening, en in welke vorm. Bij de start van het traject vindt een gesprek plaats met de leerling, zijn ouders en de mentor. In dit gesprek bespreken zij wat de hulpvragen en doelen zijn, wanneer evaluatiemomenten plaatsvinden en welke werkzame ingrediënten er al bekend zijn (zowel thuis als op school). Bij evaluatiemomenten wordt bekeken in hoeverre de ondersteuning bijgesteld moet worden. Gedurende de periode van begeleiding wordt nauw samengewerkt met onder meer de klassenmentor van de leerling en de zorgcoördinator. Ook docenten kunnen terecht bij de trajectvoorziening. Dat kan voor individuele hulpvragen, maar ook voor aanvragen voor het hele docententeam, in de vorm van bijvoorbeeld een training of themamiddag. De trajectvoorziening fungeert zo als expertisecentrum binnen de school.

Implementatie

Voor een goede implementatie is het belangrijk om afspraken te maken over de visie, beoogde doelen, rollen en taken, het proces en de evaluatie. Deze afspraken worden vastgelegd in een kaderplan en regelmatig geëvalueerd en bijgesteld. Altra Begeleidingsdienst Passend Onderwijs ondersteunt scholen bij de implementatie van een trajectvoorziening.

Financiën

Scholen die een trajectvoorziening starten, doen dit met de middelen die beschikbaar zijn. In Amsterdam is er aan elke school een Begeleider Passend Onderwijs (BPO) gekoppeld. Daarnaast krijgt elke school een ondersteuningsbudget. Sommige scholen laten de BPO een uitvoerende rol spelen of nemen hier zelf medewerkers voor in dienst. Ook kunnen docenten, leerlingbegeleiders, counselors of zorgcoördinatoren een uitvoerende rol spelen in de trajectvoorziening.

Deskundigheid

Veel medewerkers in trajectvoorzieningen hebben een opleiding als docent, (ortho)pedagoog of psycholoog. Uitgegaan wordt van minimaal hbo-niveau. Sommige scholen werken met stagiaires om de trajectvoorziening te bemannen. De vereiste vaardigheden zijn afhankelijk van de taken van de medewerker.

Draagvlak

Steun vanuit het managementteam is belangrijk. De visie van de trajectvoorziening moet immers de visie en missie van de school versterken. Om te zorgen dat docenten, ouders en leerlingen met hulpvragen bij de trajectvoorziening aankloppen, moet geïnvesteerd worden in duidelijke communicatie over het doel, de inzet, de tijdsduur en de verwachtingen.

Evaluatie

Regelmatig evalueren is essentieel. Het kaderplan dient daarbij als leidraad. Hoe gaat het met de gestelde doelen? Hoe verloopt de samenwerking tussen betrokkenen? Kunnen trajecten korter? Uit tussentijdse evaluaties met uitvoerders, management en een onafhankelijke trajectcoach volgen aandachtspunten, maar ook succesverhalen. Ook is het zinvol om ouders, leerlingen, docenten en onderwijsondersteunend personeel te vragen naar hun ervaringen met de trajectvoorziening.

Succesfactor

Een succesfactor van deze methodiek is de tevredenheid van ouders. Ouders zijn zeer te spreken over de extra aandacht die school biedt aan hun kind, en ze ervaren dat het prettig is om een vast aanspreekpunt te hebben binnen de school. Een andere succesfactor is dat de populatie die extra aandacht nodig heeft in kaart gebracht wordt. Hierdoor kunnen mentoren met de juiste hulpmiddelen betere ondersteuning bieden aan kinderen. Tot slot bundelt de trajectvoorziening de zorg op veel scholen. De lijnen tussen de verschillende zorgmedewerkers zijn kort en onderlinge samenwerking verloopt soepel.

Knelpunten en uitdagingen

Financiën vormen een belangrijk knelpunt. Een trajectvoorziening met twee professionals die vijf dagen in de week beschikbaar zijn, is kostbaar. Het blijft voor scholen een uitdaging om met beperkte financiën een goede trajectvoorziening in stand te houden. Een ander veelvoorkomend knelpunt is de betrokkenheid van docenten. Op veel scholen kost de opzet van een trajectvoorziening veel tijd. Daarom is het van belang om docenten vanaf het begin te betrekken. Tot slot is de doorstroom van leerlingen een aandachtspunt. Om te voorkomen dat leerlingen onnodig lang begeleiding ontvangen vanuit de trajectvoorziening, is het belangrijk om regelmatig samen met de mentor en leerling te kijken naar het verloop. Leg vast welke inzet nodig is om doelen te behalen, hoe lang de begeleiding duurt en wat de vervolgstappen zijn.

Meer informatie

Trajectvoorziening (Educeonderwijs.nl)