Betrek kinderen en jongeren bij coronabeleid

Een derde van onze bevolking bestaat uit kinderen, jongeren en jongvolwassenen. Toch zijn zij slecht vertegenwoordigd bij het formuleren van de maatregelen tegen het coronavirus. De eerste maanden van de coronacrisis leren ons echter dat hun inbreng cruciaal is. Medisch gezien zijn kinderen en jongeren minder kwetsbaar voor COVID-19, maar de coronamaatregelen hebben hen hard geraakt. Betrek kinderen, jongeren en jongvolwassenen daarom bij het bedenken van nieuwe maatregelen, zodat die aansluiten op hun behoeften en ontwikkeling. Dat bepleiten Ans van de Maat van het Nederlands Jeugdinstituut en Arne Popma van Amsterdam UMC en de Nederlands Vereniging voor Psychiatrie in het essay 'Jeugd aan het roer'.

Op advies van deskundigen zijn tijdens de lockdown generieke maatregelen genomen die golden voor alle sectoren en leeftijden. Ans van de Maat, bestuurder Nederlands Jeugdinstituut, over het effect daarvan: 'Dat heeft de verspreiding van het virus kunnen indammen, maar de gevolgen op de lange termijn voor kinderen, jongeren en jongvolwassenen zijn nog onzeker. Zij zijn extra kwetsbaar in deze coronacrisis die lang duurt en veel onzekerheden met zich meebrengt.'

Contact, onderwijs en beweging cruciaal

Kinderen, jongeren en jongvolwassenen hebben de stimulans, uitdaging en begeleiding nodig die past bij wat zij te leren hebben. Contact met ouders, opvoeders, familie, belangrijke andere volwassenen, leeftijdsgenoten en professionals is daarvoor onder alle omstandigheden cruciaal.

Jongeren zetten zich af tegen volwassenen om hun eigen identiteit en plek in de maatschappij te ontdekken. Jongvolwassenen zoeken nieuwe uitdagingen en hechten veel waarde aan de mening van leeftijdsgenoten. Tegelijkertijd hebben ook zij behoefte aan steun, sturing en inspiratie van ouders en andere belangrijke volwassenen.

Voor kinderen en jongeren is onderwijs essentieel voor de taal- en kennisontwikkeling en sociale ontwikkeling. Ze leren er vaardigheden zoals samenwerken, doorzetten en problemen oplossen. Beweging bevordert het lichamelijke én emotionele welzijn. Het samenzijn met leeftijdsgenoten op school en tijdens het sporten is van grote waarde.

Zorg voor maatwerk en draagvlak

Van de Maat: 'We weten nu dat kinderen tot en met de basisschoolleeftijd niet of nauwelijks een rol spelen in de verspreiding van het virus. Deze kinderen zouden daarom te allen tijde gebruik moeten kunnen maken van alle gangbare voorzieningen, zoals school, sport en hulpverlening.'

Jongeren spelen wel een centrale rol in de verspreiding. Des te belangrijker is het daarom om samen met hen passende oplossingen te realiseren voor de bescherming van henzelf én anderen. Op die manier sluiten we aan bij hun specifieke behoeften. Jongeren vinden de mening van leeftijdsgenoten belangrijk. Als zij staan voor het beleid kunnen ze het belang ervan uitdragen. Dat heeft wellicht het gewenste domino-effect dat generieke maatregelen nooit kunnen realiseren.

Volgens Van de Maat is het relatief eenvoudig om jongeren en jongvolwassenen een positie in het democratisch proces te geven: 'Denk aan jongerenraden, een jongerenkabinet en jongeren betrekken bij de persconferenties om maatregelen aan leeftijdsgenoten toe te lichten. Als we oprecht in samenspraak gaan met kinderen, jongeren en jongvolwassenen, helpen we hen om verantwoordelijkheid te leren nemen voor hun rol in de samenleving.'

Van de Maat en Popma zullen zich hier de komende tijd in het wekelijks overleg van de Corona Jeugd-werkgroep bij de ministeries van VWS, OCW en JenV sterk voor blijven maken.

Bron: Nederlands Jeugdinstituut, Amsterdam UMC