'Sociale media: reguleren is beter dan leeftijdsgrens'

Stel geen absolute leeftijdsgrens in voor het gebruik van sociale media, maar pak de aspecten aan die voor jongeren schadelijk zijn. Daarvoor pleit NJi-medewerker Nick van Hummel in Wijs en weerbaar in de online wereld, een aflevering van de podcastserie Jong en Veerkrachtig.

In de serie Jong en Veerkrachtig delen jongeren, wetenschappers en professionals inzichten over opgroeien in een veranderende wereld en het vinden van balans tijdens de adolescentie. Het is een podcast van SYNC lab en Movez Network, allebei onderdeel van de Erasmus Universiteit Rotterdam. In de aflevering over de online wereld komen naast Van Hummel ook Erasmus-onderzoeker Chiara de Jong en gymnasium-scholier Sascha de Haas aan het woord.

Geen leven zonder sociale media

Sascha de Haas kan zich geen leven voorstellen zonder sociale media. 'Het is ondenkbaar om dat niet te hebben in het dagelijks leven. Ik gebruik het om te communiceren met vrienden, voor school, met docenten. Sociale media spelen een grote rol in hoe ik communiceer en mijn tijd besteed.'

Nick van Hummel is geen voorstander van leeftijdsbeperkingen voor het gebruik van sociale media, zoals Australië heeft ingevoerd. 'Het is naïef om te denken dat jongeren er vanaf hun 16e opeens wel klaar voor zijn.' Hij ziet een verbod niet als een oplossing, omdat het niet het werkelijke probleem aanpakt. 'Dat zit 'm vaak in de verslavende werking van bijvoorbeeld de algoritmes. Er zitten mechanismen in sociale media waarvan we weten dat ze negatieve effecten kunnen hebben. Als jij een half uur scrolt en je krijgt alleen maar video's over hoe je jezelf mooier moet maken, dan ben je én een half uur verder, én het kan zijn dat je je minder goed voelt over hoe je eruit ziet.'

Van Hummel is wel voorstander van meer regulering voor sociale media. 'We zien elementen die onwenselijk zijn en negatieve effecten hebben. Dat kan om de inhoud gaan, maar ook over eigenaarschap over je data - wat wordt er eigenlijk allemaal van jou verzameld? Welke beelden van jou worden gebruikt om AI te trainen of advertenties op je los te laten?'

Mobieltjesverbod

Sacha de Haas zat in de 4e klas toen het mobieltjesverbod in januari vorig jaar werd ingesteld. 'Bij ons op school mochten klas 1 tot 4 helemaal niet op hun telefoon, maar 5 en 6 waren volwassenen genoeg om in de pauzes zelf te beslissen of ze op hun telefoon ging. Ik zat in klas 4 dus ik vond dat hartstikke oneerlijk.' Ze vindt het verbod wel goed voor de 1e klas. 'Vóór het telefoonverbod zag ik ze vaak op hun telefoon zitten als een soort escape, zodat ze geen contact hoefden te zoek met elkaar. Het is wel goed dat ze nu in gesprek gaan met elkaar.'

Het is goed dat er een richtlijn is voor het mobieltjesverbod op scholen, vindt Nick van Hummel. 'Die telefoons zijn een storende factor, bijvoorbeeld voor het volgen van de les.' Maar ook met een mobieltjesverbod op school blijven sociale media onderdeel van het dagelijks leven van jongeren. 'Ze hebben daardoor nog steeds vragen over het online leven. Over hoe ze kunnen omgaan met wat ze online tegenkomen of met een ruzie op Snapchat.'

Jongeren betrekken bij beleidsvorming

Van Hummel pleit ervoor om jongeren te betrekken bij beleidsvorming over het gebruik van sociale media en mobieltjes op school. 'Jongeren vragen vaak om hulp. Ze willen zelf ook regels en grenzen. Je moet weten welke vragen ze hebben en waar ze zich zorgen over maken. En dat meenemen in je beleid, dat werkt het beste.'

Verwacht dan niet dat jongeren na schooltijd naar een vergadering komen, adviseert hij. 'Als je kijkt hoe jij bij hen op bezoek kunt komen om te horen wat zij vinden, zijn waarschijnlijk veel meer leerlingen bereid om mee te praten.'

Meer informatie

Podcast-aflevering Wijs en weerbaar in de online wereld