Betaalde vormen van aanvullend onderwijs, zoals huiswerkbegeleiding en examentraining, spelen een steeds grotere rol in het publiek bekostigde onderwijs. Daarom waarschuwt de Onderwijsraad voor financiële drempels, verschraling van de kwaliteit en minder zeggenschap van schoolleiders.
Meer dan een kwart van de leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs maakt gebruik van aanvullend onderwijs tegen betaling. Daaronder vallen bijvoorbeeld bijlessen, huiswerkbegeleiding en examentraining. Naast de groei van particuliere scholen in het voortgezet onderwijs komen er ook steeds meer particuliere basisscholen. En scholen die met overheidsgeld gefinancierd worden, bieden samen met commerciële partijen steeds vaker extra onderwijs aan waarvoor ouders moeten betalen, zoals sport- en cultuurprofielen. De Onderwijsraad ziet door deze ontwikkelingen de toegankelijkheid van het onderwijs in gevaar komen.
Collectief belang
De Onderwijsraad adviseert overheid en scholen het publieke karakter van het onderwijs beter te beschermen vanwege het collectieve belang dat ermee gemoeid is. De raad roept schoolbesturen op om toegankelijkheid, kwaliteit en zeggenschap van onderwijsprofessionals centraal te stellen in hun keuzes. Eventueel privaat onderwijs hoort kosteloos beschikbaar te zijn voor alle leerlingen, onder verantwoordelijkheid van de school, vindt de Onderwijsraad.
Van de overheid vraagt de raad een actievere rol in het bewaken van de bekostiging en de kwaliteit van het onderwijs. Bovendien wil de raad een wettelijk verbod voor scholen om reclame te maken voor commerciële diensten en producten.
Prestatiedruk
'Dit is een belangrijk advies in het kader van het bevorderen van gelijke kansen', stelt Chaja Deen van het Nederlands Jeugdinstituut. 'Als we als samenleving willen zorgen dat kinderen met gelijke capaciteiten dezelfde leerresultaten kunnen behalen, dan vraagt dat onderwijs van hoge kwaliteit en ondersteuning die voor iedereen toegankelijk is. De oproep van de Onderwijsraad aan onderwijs en overheid om hier verantwoordelijkheid in te nemen is terecht. Maar de groei van dit betaalde 'schaduwonderwijs' is niet los te zien van de toenemende prestatiedruk in het onderwijs. De zorgen daarover worden inmiddels breed gedeeld.'
Goed genoeg
'Al jaren is er sprake van een opwaartse druk in het onderwijs, waarbij 'hoger opgeleid' ook 'theoretisch opgeleid' lijkt te zijn', zegt Deen. 'Schaduwonderwijs is dan een middel om kinderen te helpen 'de beste versie van zichzelf' te worden, zoals Bert Wienen onlangs zei in de Mulock Houwer-lezing. Het niveau dat bij je past is niet vanzelfsprekend goed genoeg. Wienen pleitte voor het recht om te falen als nieuw kinderrecht. Daarnaast is het ook belangrijk dat we een breder maatschappelijk debat voeren over de herwaardering van praktische beroepen en van opleidingen die daarop voorbereiden.'
Bron: Onderwijsraad
Meer informatie
Bericht OnderwijsraadAdvies Publiek karakter vooropYouTube: Mulock Houwer-lezing psycholoog en onderwijskundige Bert WienenYouTube: Wibaut-lezing onderwijswethouder Marjolein Moorman