'Kloof tussen jongeren en overheid groeit'

De zevende aflevering van De Jeugdkantine gaat over polarisatie, met als stelling: 'Jongeren hebben geen vertrouwen meer in de overheid.' Hannes van de Ven richt zich bij het Nederlands Jeugdinstituut als onderzoeker en adviseur onder meer op de thema's kansengelijkheid en radicalisering. Hij vertelt hoe jongerenwerkers depolariserend werken.

Veel mensen denken dat de hele samenleving steeds sterker gepolariseerd is. Maar dat valt wel mee, volgens onderzoeker en gast in de podcast Quita Muis van de Tilburg Universiteit. Hannes van de Ven is het daarmee eens. 'Tegenstellingen tussen groepen in de samenleving zijn van alle tijden, maar door de aandacht daarvoor op sociale media lijkt het alsof die tegenstellingen toenemen. Dat is niet zo. Wel groeit de kloof tussen jongeren en de overheid. Dat viel me ook op in de podcast: bijna alle geïnterviewde jongeren én een van de presentatoren zeiden dat ze de overheid niet meer vertrouwen.'

Het NJi heeft onderzoek gedaan onder professionals die in nauw contact staan met jongeren. Van de Ven: 'We hebben gesproken met veel jongerenwerkers, maar ook met wijkagenten en straatcoaches. We vroegen hen of zij polarisatie tegenkomen en hoe ze ermee omgaan. Alle voorbeelden die ze noemden, gingen over het wantrouwen van jongeren tegenover overheden.'

Veel frustratie en somberheid

'Er is veel frustratie en somberheid onder jongeren. En wanhoop over hun toekomst. Ze zien toenemende armoede en hebben geen idee hoe ze ooit zelf ergens betaalbaar kunnen wonen. Ze maken zich zorgen over klimaatverandering en weten dat er lange wachtlijsten zijn voor jeugdzorg. Onderwerpen waar jongeren zich veel zorgen over maken.'

'En toen kwam corona', vervolgt Van de Ven. 'Jongeren mochten opeens veel dingen niet meer. Dat zorgde voor onvrede en was schadelijk voor hun mentale welzijn. Het groeiende ongenoegen kwam tot uitbarsting. Bovendien konden jongeren tijdens corona makkelijk een schuldige aanwijzen: de overheid. Die bepaalde wat ze wel en niet mochten doen.'

De jeugdprofessionals die hij interviewde, zagen toen een andere opstelling van jongeren, vertelt Van de Ven. 'Ze hadden veel minder respect voor autoriteit en gezag. Voor de politie, maar ook in de klas.'

Depolariserend werken

'Wat je voor die jongeren kunt doen, is depolariserend werken: er voor jongeren zijn. En dat is precies wat jongerenwerkers doen: een luisterend oor bieden. Zorgen dat jongeren naar hen toe kunnen komen met hun sores. Luisteren en vragen stellen, maar tegelijkertijd ook het andere perspectief laten zien, van de gemeente of van buurtgenoten.'

In de podcast beschrijft jongerenwerker Mourad el Otmani hoe hij werkt bij het platform Young Amsterdam, dat hij heeft opgericht. Hij vertelt hoe hij de stem van jongeren laat horen bij de overheid, maar jongeren ook laat zien dat niet alles wat ze willen mogelijk is.

Jongerenwerkers kunnen een brug slaan tussen de gemeente en de wereld van jongeren, zegt ook Van de Ven. 'Als beleidsmaker leg je makkelijk contact met jongeren die interesse hebben in de lokale politiek. Door samen te werken met jongerenwerkers hoor je álle stemmen.'

Creatieve werkvorm in plaats van vergadering

Beleid dat je maakt voor jongeren is pas effectief als zij ook hebben meegedacht, stelt Van de Ven. 'Dan weet je of het aansluit bij hun belevingswereld. Je moet dus luisteren en jongeren serieus nemen. Dat kun je organiseren door contact te leggen met maatschappelijke partners die direct werken met jongeren. Zoals het jongerenwerk, scholen, andere buurtcentra of de sportvereniging. Ga naar de plekken waar jongeren al komen en sluit aan bij wat jongeren leuk vinden om te doen. Organiseer dus geen urenlange vergadering maar gebruik een creatieve werkvorm.'

Wees ook eerlijk over wat haalbaar is, adviseert Van de Ven. 'Zeg niet alleen dat wat jongeren willen niet kan, maar leg ook uit waarom niet. En als je niet meteen een antwoord hebt, vertel dan wanneer je erop terugkomt. Jongeren kunnen echt wel begrijpen dat niet alles kan en dat de gemeente de belangen van verschillende groepen tegen elkaar moet afwegen. Maar doe wel iets met wat je hoort. Zorg dat het geen schijnparticipatie is.'

'Door jongeren op deze manier te betrekken, stimuleer je hun democratisch burgerschap. Ze merken dat ze zelf kunnen bijdragen aan de maatschappij. Depolariseren doe je dus niet alleen om te zorgen dat jongeren niet te lastig worden, maar ook om de samenleving te verrijken.'

Luister de podcast

Of luister in je favoriete podcastapp:

Apple Podcast Spotify Deezer 

Bekijk de video

Video bekijken? Dan vragen we je eerst toestemming te geven voor het plaatsen van marketingcookies door derden. Of bekijk de video via https://www.youtube.com/watch?v=iTfP80mE6yI

Cookies accepteren

Videobeschrijving

Deze aflevering van De Jeugdkantine gaat over polarisatie, met de stelling: Jongeren hebben geen vertrouwen meer in de overheid. Presentatoren Nienke de la Rive Box en Rida Deraoui gaan hierover in gesprek met Mourad el Otmani, Oprichter van Young Amsterdam en Quita Muis, onderzoeker polarisatie aan de Universiteit van Tilburg. Ook de jongeren op straat geven hun mening.