De grote diversiteit in soorten contracten en tarieven is een belangrijk risico voor het voortbestaan van jeugdhulpaanbieders en de beschikbaarheid van zorg. Dat blijkt uit een verdiepend onderzoek van de Jeugdautoriteit (JA) bij 68 grote jeugdhulpaanbieders en gecertificeerde instellingen, op 22 november aangeboden aan de Tweede Kamer.
De Jeugdautoriteit constateerde in 2019 dat 81 jeugdhulpaanbieders met een omzet van meer dan twee miljoen euro risico 's liepen door hun financiële situatie. Dat was aanleiding om te onderzoeken welke knelpunten het voortbestaan van aanbieders en gecertificeerde instellingen kunnen bedreigen.
Een groot knelpunt is diversiteit in contractvoorwaarden, bekostigingsmethodieken en aanbestedingsvormen. Aanbieders en gecertificeerde instellingen hebben te maken met veel verschillende productcodes, tarieven en administratieve regels. Daardoor stijgen de administratieve lasten, niet alleen voor de instellingen maar ook voor gemeenten.
Ook is er veel diversiteit in de tarieven die verschillende gemeenten betalen voor dezelfde zorg. Een deel van die tarieven is bovendien volgens de aanbieders te laag. De jeugdzorgregio's en gemeenten stellen op hun beurt dat ze te weinig inzicht hebben in de kostprijs van zorg.
Beschikbaarheid van zorg
Aanbieders noemen ook knelpunten die de beschikbaarheid van zorg bedreigen. Afgegeven indicaties zijn bijvoorbeeld niet altijd toereikend, waardoor problemen kunnen verergeren en uiteindelijk langere of zwaardere hulp nodig is. Problemen kunnen ook verergeren als kinderen en jongeren door wachtlijsten niet tijdig de hulp krijgen die ze nodig hebben. Verder is het vinden en behouden van gekwalificeerd personeel een groot risico voor de continuïteit van hulp.
Ook is er volgens aanbieders te weinig verschil in de tarieven voor lichte en zware hulp. Dat kan zorgen voor scheefgroei in het aanbod, doordat aanbieders zich liever gaan richten op lichtere vormen van hulp.
Als laatste risico voor de continuïteit van jeugdhulp noemt de Jeugdautoriteit dat sommige grote aanbieders overwegen niet meer mee te doen aan aanbestedingen in regio's waar ze nu actief zijn. Ze vinden de procedures daarvoor te complex en arbeidsintensief en de tarieven niet hoog genoeg. Mogelijke oplossingen zijn een langere contractduur en de optie bestaande contracten te verlengen.
Goed samenspel
Volgens de Jeugdautoriteit is een goed samenspel tussen aanbieders en gemeenten en regio's cruciaal om de knelpunten op te lossen. Een gevoel van partnerschap tussen die partijen en het bijbehorende vertrouwen ontbreekt echter vaak. De Jeugdautoriteit pleit daarom voor het erkennen van elkaars expertise en goede intenties. In hun Voortgangsbrief Jeugd aan de Tweede Kamer schrijven staatssecretaris Paul Blokhuis van VWS en minister Sander Dekker voor Rechtsbescherming dat zij samen met de Jeugdautoriteit willen bekijken hoe ze het samenspel tussen aanbieders en gemeenten en regio's kunnen bevorderen.
Bron: Jeugdautoriteit; Ministeries van VWS en JenV