Coronacrisis raakt toekomstperspectief jeugd
Leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs lopen door de coronacrisis een groter risico op sociale en leerachterstanden. Mbo-studenten zien hun uitgangspositie op de arbeidsmarkt verslechteren. Door de kans op een economische recessie wordt het langtermijnperspectief van jongeren ongunstiger. Dat blijkt uit een beleidssignalement waarin het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) de eerste maatschappelijke gevolgen van de coronacrisis schetst.
De maatregelen in het basis- en voortgezet onderwijs hebben grote gevolgen voor leerlingen. Vooral kinderen van ouders met een migratieachtergrond, een laag inkomen of een laag opleidingsniveau hebben een grotere kans op sociale en leerachterstanden en een kleinere kans op doorstroming naar passend vervolgonderwijs. Het wegvallen van de mogelijkheid tot bijstelling van het schooladvies na de centrale eindtoets pakt bovendien ongunstiger uit voor leerlingen uit de laagste inkomensgroep, die gemiddeld vaker een naar boven bijgesteld advies krijgen.
Voor mbo-studenten betekent het sluiten van de scholen een verhoogd risico op studievertraging en een lastigere aansluiting van mbo op hbo. Bovendien kan het wegvallen van stages en leerwerkplekken ten koste gaan van de motivatie van leerlingen, waardoor het risico op schooluitval groter wordt. Door de economische crisis die naar verwachting volgt op deze coronacrisis zullen veel mbo'ers geen goede start kunnen maken op de arbeidsmarkt.
Verder zijn jongeren zwaar getroffen door het feit dat veel flexwerkers hun werk hebben verloren. 715 duizend jongeren tussen 15 en 25 jaar combineren onderwijs met een baan op een flexibel contract en 44 duizend jongeren werken als zelfstandige. Een deel van de studenten zal het verlies aan inkomsten opvangen door meer te lenen, waardoor hun studieschuld toeneemt. Inmiddels is een nooduitkering aangekondigd voor flexwerkers, maar het is de vraag hoeveel studenten voldoen aan de eis dat zij minimaal 600 euro per maand verdienden.
'De coronamaatregelen treffen jongeren harder dan anderen', zegt Hannes van de Ven van het Nederlands Jeugdinstituut. 'Ondanks de noodmaatregelen hebben veel jongeren hun werk verloren, doordat ze vaker een flexibel contract hebben. Hun verlies aan inkomen kunnen de meesten alleen compenseren door meer te lenen, maar dat is geen oplossing; het zorgt juist voor meer problemen. Als in het tweede steunpakket de ontslagboete voor werkgevers wordt geschrapt, verwacht ik dat nog meer jongeren hun baan verliezen.'
Bron: Sociaal en Cultureel Planbureau; de Volkskrant; Nederlands Jeugdinstituut