‘Coalitieakkoord heft prestatiedruk niet op’

Het NJi ziet dat de coalitiepartijen meer dan voorheen aandacht hebben voor de toekomstige samenleving. Dat is goed nieuws voor de jeugd, want die heeft baat bij een solidaire samenleving. Toch is er volgens het NJi onvoldoende aandacht voor de druk op het welbevinden van kinderen en jongeren. 

Het streven naar een duurzame samenleving voor toekomstige generaties krijgt in het coalitieakkoord vorm door de aandacht voor de klimaatcrisis, onderwijs en kinderopvang. Ook is er meer nadruk op preventie in de jeugdjaren. Klimaatbeleid is een van de grote speerpunten, de investeringen in onderwijs zijn fors en de doelstelling om de kinderarmoede in vier jaar tijd te halveren is ambitieus. Daarnaast zal het versterken van het vangnet voor volwassenen een positief effect hebben op de kansen van kinderen en jongeren.

Tegenstelling

In het coalitieakkoord staat een interessante, onuitgesproken tegenstelling: tussen het belang van kinderen en jongeren hier en nu en als toekomstig medeburger, en het dominante economisch perspectief waarin ze vooral individueel worden benaderd als toekomstige werknemers en gestimuleerd worden om maximaal te presteren.

Solidariteit

Het doel van de coalitie is om 'iedereen mee te laten doen' in het kader van de 'toekomstige welvaart'. Solidariteit wordt daarvoor als middel genoemd. Juist daarom vallen de contrasten op met de aanpak op instrumenteel en individueel niveau. Zo wordt geïnvesteerd in een betere start voor de kinderen die dat nodig hebben, maar is de kinderopvang alleen toegankelijk voor kinderen van werkende ouders. Hetzelfde geldt voor het onderwijs: de maatschappelijke functie krijgt aandacht, maar het belangrijkste doel blijft om het beste naar boven te halen in elke leerling en iedereen van een diploma te voorzien.

Prestatiedruk

Door de nadruk op onderwijsresultaten blijft buiten beeld wat kinderen en jongeren nu zoveel parten speelt: de prestatiedruk, de competitie en het gebrek aan sociale cohesie. Het coalitieakkoord zet op losse onderdelen wel de beweging in naar meer solidariteit en gezamenlijkheid, bijvoorbeeld door het noemen van de rijke schooldag, de maatschappelijke diensttijd en het bevorderen van burgerschap als doel van het onderwijs. Maar het streven naar een sterkere 'village to raise a child' vraagt meer samenhang. En de coalitie ontslaat de jeugd niet van hun deelname aan de ratrace.

Broze basis

Over ouder worden spreken de coalitiepartijen zich uit in termen van waardigheid en liefdevolle zorg, maar over opgroeien laten zij zich niet in vergelijkbare termen uit. De nadruk blijft liggen op individueel presteren die de afgelopen jaren heeft geleid tot een toenemende druk op het welbevinden van kinderen en jongeren. De inhoudelijke ontwikkeling in het jeugdbeleid naar preventie, versterking van burgerschap en collectieve veerkracht, die ook nodig is om uiteindelijk een financieel beheersbaar stelsel te krijgen, is pas net op gang. Juist daarom valt op dat de coalitie er nu al voor kiest het aanvullend budget voor de jeugdzorg te korten. De inhoudelijke ontwikkeling van het jeugdbeleid komt daarmee onder druk te staan. Terwijl die ontwikkeling nog net zo broos is als de visie van de nieuwe coalitie: 'omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst'.