VRIENDEN

Doelgroep

VRIENDEN is bedoeld voor kinderen van 4 tot en met 7 jaar, 8 tot en met 12 jaar en jongeren van 12 tot en met 16 jaar met angst- en/of depressieve klachten of met een angst- en/of stemmingsstoornis.

Doel

VRIENDEN richt zich op het voorkomen en behandelen van angstige en depressieve gevoelens bij kinderen en jongeren.

Aanpak

De jeugdigen die meedoen aan VRIENDEN, volgen tien groeps- of individuele bijeenkomsten. Daarin leren zij aan de hand van oefeningen verschillende vaardigheden en technieken die hen helpen om met gevoelens van angst en depressie om te gaan. De oefeningen hebben betrekking op de drie gebieden die van invloed zijn op het ontwikkelen en in stand blijven van angst of depressie: lichamelijke reacties, gedachten, en leer- en gedragsprocessen. VRIENDEN maakt gebruik van leren in groepsverband en van ervarend leren. Door de oefeningen te doen leren jeugdigen op zo'n manier om te gaan met gevoelens van angst en depressie dat deze zich niet tot een stoornis ontwikkelen. Jeugdigen die al een angst- en depressiestoornis hebben, leren de stoornis onder controle te krijgen. VRIENDEN kan ook individueel worden toegepast. Bovendien voorziet het programma voor kinderen en jongeren in respectievelijk twee en vier bijeenkomsten voor ouders.

Onderbouwing

Angst en somberheid zijn emoties die passen bij de normale ontwikkeling van kinderen en jongeren. Dit kan echter een probleem vormen wanneer de angst en somberheid overmatig zijn en interfereren met het dagelijks functioneren. Angststoornissen vormen de meest voorkomende oorzaak van psychisch lijden bij kinderen en jongeren. Depressieve stoornissen nemen in prevalentie toe in de adolescentie en bij kinderen kan het zich uiten in prikkelbaarheid, terugtrekken uit sociale situaties, concentratieproblemen of lichamelijke klachten. Zowel angst- als depressieve stoornissen komen vaker voor bij meisjes. Er is een hoge mate van comorbiditeit tussen angststoornissen en depressieve stoornissen. Vroege interventie en preventie is belangrijk omdat het de ontwikkeling van psychiatrische stoornissen op de volwassen leeftijd kan voorkomen.

VRIENDEN bestaat uit verschillende aspecten waarvan is aangetoond dat die effectief zijn in het verminderen van angst en depressie, waaronder het verminderen van lichamelijke reacties middels ontspanningsoefeningen, verminderen van negatieve associaties en gedachten middels cognitief herstructureren en versterken van probleemoplossende vaardigheden middels stappenplannen en exposure.

Onderzoek

Onderzoek van het Erasmus MC-Sophia heeft aangetoond dat het VRIENDEN-programma effectief is in het verminderen van angststoornissen bij kinderen en jongeren (Liber et al., 2008; van der Leeden et al., 2011). De effectiviteit van VRIENDEN als geïndiceerd preventieprogramma in de dagelijkse schoolpraktijk voor het langdurig verminderen van angst en depressie is door de VU (Proefschrift Mia Kösters, 2015) aangetoond.

Daarnaast verklaarde de Wereld Gezondheidsraad (WHO), op grond van uitgebreid onderzoek, dat VRIENDEN eveneens een effectief behandel- en preventieprogramma is voor kinderen en/of jongeren met een angststoornis (WHO, 2004).

Toelichting oordeel Erkenningscommissie

De erkenningscommissie vindt VRIENDEN een prima programma, dat goed in elkaar zit én goed onderzocht is. Het materiaal is helder en gestructureerd, waardoor de uitvoering zeer haalbaar is. De combinatie van drie Nederlandse en drie internationale studies die gunstige resultaten laten zien leidt tot het oordeel 'Effectief volgens sterke aanwijzingen'.