Veelgestelde vragen over interventies en NPO

Het Nationaal Programma Onderwijs is een investeringsprogramma van het kabinet voor de komende 2,5 jaar om de gevolgen van de coronacrisis voor leerlingen op te vangen.

Het ministerie van OCW heeft een menukaart met kansrijke interventies samengesteld. Met behulp van deze menukaart kiezen scholen de aanpakken die het beste passen bij hun situatie.

Vragen over interventies

De menukaart verwijst onder meer naar de databank Effectieve Jeugdinterventies van het Nederlands Jeugdinstituut. Dit roept vragen op bij scholen en bij uitvoerders en ontwikkelaars van interventies.

Vragen van scholen

De interventie die onze school al gebruikt of wil kiezen, staat niet in de databank. Hoe onderbouw ik de keuze voor deze interventie?

Vragen van uitvoerders en ontwikkelaars van interventies

Mijn interventie staat niet in de databank. Hoe onderbouw ik dat mijn interventie toch een goede keuze is, tegenover scholen waarmee ik samenwerk? En hoe kan mijn interventie opgenomen worden in de databank?

Erkenning

Scholen kunnen ontwikkelaars van interventies stimuleren om hun interventie in te dienen voor opname in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Uitvoerders of ontwikkelaars kunnen ervoor kiezen om dit erkenningstraject te starten. Op de pagina Erkenningsprocedure leest u hoe de erkenning verloopt.

Het overgrote deel van interventies in Nederland staat niet in de databank. Soms is opname in de databank niet haalbaar. Bijvoorbeeld omdat de interventie maar op kleine schaal wordt uitgevoerd en opname in de databank in verhouding te veel tijd en middelen vraagt van een ontwikkelaar. Maar hoe weet een school dan wat een goede interventie is? En hoe kan een ontwikkelaar toetsen of de interventie voldoet?

Onderstaande checklist kan hierbij helpen. Wanneer drie of vier punten uit de checklist niet helder zijn, kan een school zich afvragen of de interventie effectief is. Een uitvoerder of ontwikkelaar kan onderstaande punten benutten om de interventie te verbeteren.

Checklist voor interventies

Is de doelgroep helder omschreven?

Let daarbij op of de interventie aansluit bij de specifieke kenmerken van de leerlingen op school, zoals de leeftijd, achtergrond en specifieke kwetsbaarheden van leerlingen.

Zijn de doelen helder?

Wat wil de interventie bereiken? Wees alert op interventies die veel doelen bij verschillende thema's hebben en die doelen in weinig tijd willen realiseren. Een interventie belooft bijvoorbeeld dat kinderen na tien sessies weerbaarder zijn, minder opstandig gedrag tonen en beter omgaan met gevoelens. Dat is niet realistisch.

Is de aanpak helder omschreven?

Is er bijvoorbeeld een handleiding voor de interventie? Is de duur van de interventie duidelijk? Is helder welke activiteiten worden uitgevoerd en in welke volgorde?

Is helder omschreven wie de uitvoerders zijn?

Is daarnaast omschreven welke opleiding en competenties uitvoerders nodig hebben?

Bewaken de uitvoerders van de interventie de kwaliteit van de uitvoering?

Wordt de interventie grotendeels uitgevoerd zoals bedoeld? Bijvoorbeeld door middel van een opleiding bij de uitvoering van de interventie? En is er supervisie?

Wat zijn de randvoorwaarden voor het uitvoeren van de interventie?

Is duidelijk wat de interventie vraagt aan beschikbaarheid van leerkrachten, tijd en ruimte? Kan de school hieraan voldoen?

Zijn de kosten helder?

Kan de uitvoerder de kosten onderbouwen?

Pluspunten

Een interventie die niet in de databank Effectieve Jeugdinterventies staat, kan desondanks beschikken over pluspunten.

Onderbouwen waarom de interventie werkt

Een onderbouwing is een samenhangend verhaal dat uitlegt waarom het beoogde doel te bereiken is met een bepaalde aanpak bij een bepaalde doelgroep. De ontwikkelaar moet dan gebruikmaken van wetenschappelijke literatuur om de onderbouwing te ondersteunen.

Met onderzoeksresultaten aantonen dat de interventie werkt

Geschikte onderzoeksgegevens kunnen beoordelingen van jongeren en ouders zijn over de bereikte resultaten, maar ook wetenschappelijke studies uit binnen- of buitenland.

Meer informatie

• Praktijkkaart welbevinden van analyse naar interventies

Onderdeel van een bredere aanpak

De effectiviteit van interventies wordt groter zodra de interventie deel uitmaakt van een bredere aanpak. Onderstaand overzicht geeft daarover meer informatie.

Doelgericht

Dragen de activiteiten bij aan de beoogde speerpunten en maatschappelijke resultaten die zijn geformuleerd op basis van de gezamenlijke analyse? Is de doelgroep helder? Is duidelijk waar u bij welke doelgroep verschil wilt maken en wat dit vraagt van de inzet van de middelen? Waar kunt u beschermende factoren versterken, welke specifieke risicofactoren wilt u aanpakken en waar is directe hulp noodzakelijk?

Lokaal passend

Maak gebruik van lokale mogelijkheden en lokaal aanbod. Sluit aan bij wat er leeft en speelt op school, in de wijk, op de sportclub, in buurtcentra. Culturele, creatieve, sport- en spelactiviteiten spelen een rol in het versterken van de veerkracht van jongeren. Zijn de juiste partijen aan boord of vraagt dit versterking van de samenwerking met bijvoorbeeld een sportvereniging, muziekschool, bibliotheek, buurthuis, vrijwillig jeugdwerk of bijvoorbeeld een organisator van vakantiekampen?

Samenhangend

Kijk breed en verbind. Zorg voor een samenhangend pakket met aandacht voor meerdere leefdomeinen van een jongere, zoals de wijk, school, vrije tijd, online, en het gezin. Gemeenten hebben relaties met verschillende maatschappelijke partners, zoals sport- en kunst- en cultuurverenigingen, het brede welzijnswerk waaronder jongerenwerk, de jeugdgezondheidszorg, jeugdhulp en onderwijs, de gezonde school. Schoolbesturen werken samen met partijen in de ondersteuningsstructuur van scholen, zoals samenwerkingsverbanden passend onderwijs, de jeugdgezondheidszorg en de jeugdhulp. Gezamenlijk kunnen gemeenten en onderwijspartners komen tot een samenhangend pakket aan activiteiten gericht op ondersteuning voor sociaal, fysiek en mentaal welzijn van kinderen en jongeren. Een samenhangend pakket levert meer effect op dan allerlei losse projecten.

Lerend

U wilt weten of het aanbod in de dagelijkse praktijk effect heeft voor de jongeren en ouders voor wie het bedoeld is. Op die manier weet u of het aanbod werkt, voor wie en waarom. Het bijhouden van de effecten om vervolgens de resultaten ervan te bespreken, ervan te leren en het aanbod te verbeteren, zorgt voor betere ondersteuning in de dagelijkse praktijk. Spreek tussenevaluaties af, zorg dat u dit ook doet met gebruikers en ketenpartners, en stuur bij waar nodig.

Duurzaam

Kijk waar u de tijdelijke NPO-investering zo kunt inzetten dat u daar duurzaam effect van hebt. Een duurzame aanpak richt zich op samenwerking met bindende afspraken op de lange termijn, die zijn ingebed in bestaande structuren en processen op uitvoerend, beleids- en bestuurlijk niveau. Dit betekent dat de interventies gericht op welbevinden effectiever zijn wanneer ze zijn verankerd in de reguliere onderwijspraktijk en het gemeentelijke beleid, zoals jeugdhulp, preventieve jeugdgezondheidzorg, en veiligheidsbeleid. Ze zijn ook effectiever als ze worden ondersteund door scholing en trainingen voor het personeel en professionals.