Kortdurende Video-Hometraining (K-VHT) in gezinnen met jonge kinderen

Doelgroep

De uiteindelijke doelgroep van de interventie is het jonge kind van 0 tot 4 jaar (baby's, peuters, kleuters), wiens ouders opvoedingsspanning ervaren en lichte opvoedingsvragen hebben. Het gaat hierbij om baby's die veel huilen of baby's met een moeilijk temperament (onrustige baby's). Ook prematuur geboren kinderen en peuters met moeilijk gedrag en kinderen die problemen hebben met eten, slapen en met de zindelijkheid behoren tot de doelgroep. K-VHT richt zich op de ouders van deze kinderen.

Doel

Het uiteindelijke doel van K-VHT is om de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen te bevorderen, door verbeteren van het contact tussen ouders en kinderen en daarmee probleemgedrag te voorkomen of te verminderen. Om dit te bereiken richt KVHT zich primair op de kwaliteit van de ouder-kindinteractie door versterking van de ouderlijke responsieve sensitiviteit. 

Aanpak

De ouders worden in de thuissituatie begeleid door middel van maximaal acht huisbezoeken met behulp van korte video-opnames die door een getrainde videohometrainer worden gemaakt. Er wordt een opname gemaakt van een dagelijks verzorgingsmoment (bad, spel- of eetsituatie). Deze video-opname wordt volgens beschreven richtlijnen teruggekeken met de ouders, waarbij de focus gericht is op de initiatieven van het kind om contact te maken met zijn ouders. Soms wordt er bij de introductie en de uitleg van de methodiek gebruikt gemaakt van voorlichtingsfilms. Ook de videohometrainer zelf wordt begeleid in het pedagogisch ondersteunen van de ouders met behulp van videofeedback.

Onderbouwing 

Onderzoeken laten zien dat met name de sensitieve afstemming veel invloed heeft op de vroege hersenontwikkeling van het jonge kind (Riksen-Walraven, 2002). In de jonge jaren ontwikkelen de hersenen zich snel en zijn ze erg vatbaar voor omgevingsinvloeden (Gunnar, Herrera & Hostinar, 2009). Vroege emotionele ervaringen worden letterlijk ingebed in de structuur van het brein. Deze emotionele ervaringen vinden bij baby's en jonge kinderen plaats tijdens de interactie en het contact met de verzorger. Kinderen laten ongemak zien en huilen als ze zich hongerig, koud, nat of om een andere reden oncomfortabel voelen en ze ervaren positieve emoties als ze gevoed, verzorgd en vastgehouden worden. De associatie tussen positieve emoties en de beschikbaarheid van sensitieve en responsieve verzorging wordt versterkt gedurende de kindertijd en is zowel waarneembaar in het gedrag als in de hersenstructuur (National Scientific Council on the Developing Child, 2004).

Onderzoek

In 2011 zijn de resultaten gerapporteerd van een kleinschalige studie naar het effect van K-VHT in gezinnen met overmatige spanning als gevolg van een excessief huilende baby (Klein Velderman, Pannebakker, Fukkink, De Wolff e.a., 2011). Vergelijkingen tussen de interventie- en de controlegroep lieten zien dat moeders als gevolg van K-VHT het huilen van hun kind als minder negatief leken te percipiëren en zich minder vervelend leken te voelen bij het huilen. Ook duidden de resultaten op een positief effect van de interventie op gevoel van ouderlijke competentie bij moeders. De sensitieve responsiviteit van moeders steeg tijdens het onderzoek in beide studiecondities. De toename leek iets groter in de interventiegroep. Tot slot leek de interventie ook op lange termijn te leiden tot een positiever competentiegevoel van moeders en bovendien tot minder dagelijkse opvoedingsspanningen.
Recent onderzoek laat zien dat de methodiek, toegepast in een klinische situatie, bij een andere doelgroep (nl. bij ouders van prematuur geboren kinderen) positieve effecten heeft o.a. op de sensitiviteit van de ouders voor de kindsignalen (Hoffenkamp, Tooten, van Bakel, Vingerhoets & Winkel, 2010; Hoffenkamp, Tooten & Hall e.a., 2012; Hoffenkamp, Tooten, Hall e.a., 2015; Hoffenkamp, 2015; Tooten e.a., 2010, 2012, 2013, 2014; Tooten, 2014; Van Bakel, Hoffenkamp, Tooten, Hall, Ter Beek & Hartman, 2013; Van Bakel, Tooten, Hoffenkamp & Hall, 2015). 

Toelichting oordeel Erkenningscommissie

In de huidige beschrijving vindt de commissie K-VHT een duidelijke en relevante aanpak die mooi onderbouwd is.