Opgroeien in een gezin met veel problemen: ‘Ik was meer de moeder dan een kind’

Eenzaam en onveilig 

Lisa kijkt terug op een jeugd waarin ze zich ontzettend eenzaam en onveilig heeft gevoeld. Zo lang ze zich kan herinneren waren er problemen thuis. Jarenlang leefde ze tussen ruziënde ouders en had ze te maken met woedeaanvallen van haar broertje. 'Ik heb toen al snel geleerd om mezelf aan de kant te zetten en voor iedereen te zorgen.'  

Verbergen voor de buitenwereld 

Volgens Lisa was haar moeder heel goed in het verbergen van haar problemen. Voor de buitenwereld leek het daardoor alsof er niks aan de hand was. 'Mijn moeder is heel christelijk opgevoed. Het was een taboe om over problemen in het gezin te praten. Dus dit probeerde zij te verbergen. Hierdoor hebben we geen steun gehad van onze omgeving. Nergens voelde ik me gezien.' 

Emotionele steun 

Op haar 14e scheidden Lisa's ouders en verloor ze het contact met haar vader. Sindsdien zocht haar moeder Lisa steeds meer op voor emotionele steun. 'Mijn moeder kwam naar mij toe om over haar problemen te praten, maar ik kon zelf bij niemand terecht met mijn verhaal. Ik had pas door dat dit niet normaal was toen ik in de hulpverlening terechtkwam en ze zeiden dat de rollen bij ons zijn omgedraaid.' 

Individuele hulp 

Lisa: 'Ik kreeg uiteindelijk zelf last van angsten en depressies. Hier heb ik hulp voor gekregen. Maar er werd heel erg gekeken naar wat ík anders kon doen. Vaak vergaten hulpverleners dat ik voor verandering ook mijn moeder nodig had. Zij moest ook veranderen. Ik vind het heel vreemd dat de hulpverlening nooit bij ons thuis is langsgekomen en naar iedereen heeft geluisterd.'  

Met elkaar in gesprek 

Het was volgens Lisa ieder voor zich bij hen thuis. Maar het heeft volgens haar weinig nut om je patronen te veranderen als de ander niet mee verandert. 'Ik denk dat het ons erg had geholpen als de hulpverleners met elkaar in gesprek waren gegaan. Dat ze hadden gekeken hoe wij beter samen konden werken. Individueel kregen we allemaal hulp, maar dit werd nooit samengebracht.' 

Ervaringsdeskundige 

Als er thuis zoveel problemen zijn is het belangrijk dat kinderen iemand hebben om mee te praten. Naast een betere samenwerking tussen hulpverleners en familieleden, raadt Lisa hulpverleners daarom aan om kinderen in contact te brengen met ervaringsdeskundigen. Deze vinden ze bijvoorbeeld bij ExpEx of NJR. 'Het is zo belangrijk voor kinderen in gezinnen met problemen dat ze iemand hebben om mee te praten. Iemand die begrip heeft voor de situatie. Praten met lotgenoten helpt.'