Je bewust worden van je vooroordelen

Hoe ontstaan vooroordelen?

Van jongs af aan plaatsen we iemand in hokjes op basis van kenmerken als geslacht, leeftijd, huidskleur of religie. Zo probeert iedereen de wereld te vereenvoudigen. De positieve en negatieve eigenschappen die je bij die hokjes plaatst heten stereotypen. Deze beelden ontstaan door ervaringen die je opdoet en wat je bijvoorbeeld in de media ziet. Je ontwikkelt een negatief stereotype als je vaker dezelfde negatieve ervaringen hebt en deze informatie ziet.

We zijn ons vaak niet bewust van de stereotypen die we hebben. Soms associëren we zelfs onbewust een groep mensen met bepaalde eigenschappen. Deze stereotypen kunnen leiden tot vooroordelen. Dan denk je dat iedereen in een bepaalde groep zich hetzelfde gedraagt. Dat wordt een probleem als je hierdoor onterechte aannames doet over anderen. Bijvoorbeeld dat ouderen moeilijk om kunnen gaan met verandering of dat mannen betere leiders zijn dan vrouwen.

Hoe beïnvloeden negatieve vooroordelen jouw gedrag als professional?

Zonder dat je je ervan bewust bent kunnen negatieve vooroordelen jouw gedrag als professional op de volgende manieren beïnvloeden.

Discriminatie

Je kunt (onbewust) kinderen, jongeren en hun ouders discrimineren. En ze daardoor nadelig behandelen. Dit gebeurt eerder wanneer een bepaalde cultuur voor jou nieuw, onbekend of anders is dan je gewend bent. Of wanneer je er eerder negatieve ervaringen mee hebt opgedaan, bijvoorbeeld in je werk. Bedenk dat culturele achtergrond breder is dan alleen etniciteit.

Communicatie

Door taal en non-verbale signalen kun je onbewust negatieve stereotypen bevestigen. Dit kan zorgen voor misverstanden en spanningen in de interactie.

Verwachtingen

Je kunt lagere verwachtingen hebben van iemands prestaties, vaardigheden of gedrag terwijl deze ongegrond zijn. Dit komt bijvoorbeeld regelmatig voor in het onderwijs.

Vooroordelen voorkomen als professional

Je eigen vooroordelen kun je op de volgende manieren aanpakken:

Bewustwording

Zorg dat je weet wat je (onbewuste) vooroordelen zijn over specifieke culturele groepen. Kijk hiervoor kritisch naar je vooroordelen, sta open voor het idee dat ze onjuist kunnen zijn en wees bereid ze te veranderen.

Reflectie

Stel jezelf regelmatig de vraag waarom je bepaalde gedachten hebt over groepen mensen. Hierdoor krijg je beter inzicht in waar jouw vooroordelen vandaan komen en hoe ze jouw gedrag beïnvloeden.

Sta open voor nieuwe informatie

Door nieuwe kennis op te doen over culturen verandert je perspectief. Luister naar de verhalen van de kinderen, jongeren en ouders met wie je werkt. En maak kennis met hun cultuur.

Contact

Open communicatie kan stereotypes doorbreken en zorgen dat je meer begrip voor elkaar hebt. Ga daarom in gesprek met mensen uit andere culturen en etnische groepen. Probeer verschillende perspectieven te begrijpen en te respecteren.

Mediabewustzijn

Het helpt om kritisch te kijken naar het beeld dat de media geven van andere culturen en etnische groepen. Luister naar mensen uit groepen waarover negatieve berichten verschijnen. En vraag naar hun kant van het verhaal. Door open te staan voor verschillende perspectieven worden vooroordelen minder.

Ga in gesprek met collega's

Praat met elkaar over vooroordelen en luister naar elkaars ervaringen. Hierdoor kun je reflecteren en begrijpen jullie elkaar beter. Gebruik daarvoor bijvoorbeeld intervisie.

Meer informatie

Hoe bewust ben jij je van je vooroordelen? (NPO Kennis)