Cijfers over gezinnen met meervoudige en complexe problemen

Aantal gezinnen met meervoudige en complexe problemen

In 2017 waren er in Nederland naar schatting 36.543 gezinnen die als gezin met meervoudige problemen kunnen worden aangemerkt. Van deze gezinnen hebben 27.317 gezinnen te maken met meervoudige én complexe problemen. Een gezin wordt in deze analyse gedefinieerd als een huishouden met minstens één ouder en minstens één kind tot 23 jaar.

De aantallen zijn gebaseerd op een analyse van het Nederlands Jeugdinstituut op basis van microdata van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Aan de hand van bepaalde kenmerken (zie definitie) is getracht zicht te krijgen op het aantal gezinnen met meervoudige en complexe problemen. In de praktijk zijn er wellicht meer gezinnen die te maken hebben met meervoudige en complexe problemen. Het kan bijvoorbeeld zijn dat binnen een gezin iets als probleem geteld wordt, wat in werkelijkheid helemaal niet als iets problematisch ervaren wordt. Of dat er problemen spelen die niet in de gebruikte gegevens geregistreerd worden.

Per gemeente en jeugdzorgregio

Het Nederlands Jeugdinstituut heeft een voorspellingsmodel ontwikkeld dat gemeenten helpt het verwachte jeugdzorggebruik in kaart te brengen en te bespreken met maatschappelijke partners. Daarbij heeft het NJi ook in kaart gebracht hoeveel gezinnen met meervoudige en complexe problemen er zijn per gemeente en per jeugdhulpregio.Op basis van niet-openbare microdata van het CBS is door het Nederlands Jeugdinstituut in kaart gebracht hoeveel gezinnen met meervoudige en complexe problemen er zijn per gemeente en jeugdzorgregio.

Cijfers per gemeente en jeugdzorgregio

Definitie

Een gezin met meervoudige en complexe problemen is een gezin van minstens één volwassene en één kind van 0 tot 22 jaar dat langdurig kampt met een combinatie van problemen op verschillende gebieden. In hoofdzaak gaat het om:

• sociaal-economische problemen in het gezin
• psychosociale problemen bij de ouders
• psychosociale problemen bij de kinderen

Gezinnen met meervoudige en complexe problemen hebben verschillende kenmerken en problemen die tegelijkertijd op verschillende domeinen in het gezin en in de context/leefsituatie rond het gezin spelen. Zij zijn overbelast door de vele problemen waarmee ze te maken hebben.

In de praktijk wordt een gezin met meervoudige en complexe problemen zo ervaren als de problemen chronisch, complex en met elkaar verweven zijn en veelal vaak van de ene generatie op de ander overgaan. Deze gezinnen hebben daarnaast vaak problemen met hulpverlenende instanties.

Toelichting op de cijfers

Om te komen tot een berekening van het aantal gezinnen met meervoudige en complexe problemen in Nederland is naast een definitie een operationalisatie nodig van de begrippen. De selectie van gezinnen gebeurt op basis van criteria, die zijn bepaald door middel van een uitgebreide literatuurstudie, een analyse van de beschikbare data en in overleg met betrokken partijen en gezinnen.

Binnen het onderzoek hebben we de criteria om een gezin te bestempelen als gezin met meervoudige en complexe problemen als volgt geoperationaliseerd:

Een gezin bestaat uit minimaal één ouder en minimaal één kind dat heel 2017 maximaal 22 jaar oud was. Ouder en kind leefden op 1 januari 2017 samen in een gezamenlijk huishouden. In een gezin kunnen meerdere kinderen wonen, mogelijk ook kinderen van 23 jaar of ouder.

Een gezin met meervoudige problemen is een gezin waarvoor in 2017 minimaal één probleem of ondersteuning geregistreerd is op elk van de drie kernprobleemgebieden (problemen of ondersteuning op sociaal-economisch gebied, psychosociaal gebied bij de ouder(s) en psychosociaal gebied bij de kind(eren)).

Een gezin met meervoudige en complexe problemen is een gezin waarvoor in 2017 minimaal één probleem of ondersteuning geregistreerd is op elk van de drie kernprobleemgebieden (problemen of ondersteuning op sociaal-economisch gebied, psychosociaal gebied bij de ouder(s) en psychosociaal gebied bij de kind(eren)). Tevens heeft het gezin in de voorgaande twee jaren, 2015 en 2016, een vorm van ondersteuning ontvangen vanuit de jeugdzorg, de ggz, de Wmo en/of de Wlz

De kernprobleemgebieden

Problemen of ondersteuning op sociaal-economisch gebied hebben betrekking op de aanwezigheid van uitkeringen, armoede en/of schulden in het gezin.

Problemen of ondersteuning op psychosociaal gebied bij de ouder(s) hebben betrekking op psychische problemen, Wlz, Wmo, jeugdzorg en/of criminaliteit.

Problemen of ondersteuning op psychosociaal gebied bij de kind(eren) hebben betrekking op psychische problemen, Wlz, Wmo, jeugdzorg en/of criminaliteit. Het gaat hier om problemen op psychosociaal gebied bij minimaal één kind in het gezin, het kan dus ook gaan om problemen bij een kind ouder dan 22 jaar.

Meer informatie

Gezinnen met meervoudige en complexe problemen