Mentale gezondheid scholier is nu stabiel

De mentale gezondheid van scholieren is sinds 2021 niet verslechterd en op sommige punten verbeterd. Opvallend veel scholieren vapen en gokken online. Dat blijkt uit de ScholierenMonitor 2023 van het Trimbos-instituut.

In vergelijking met de coronaperiode gaat het nu wat beter met scholieren. De levenstevredenheid van 12- tot en met 16-jarigen is toegenomen van gemiddeld 7,1 in 2021 naar 7,4 in 2023. Met een 7,8 geven jongens hun leven een hoger cijfer dan meisjes, die een 7,0 geven. 

In vergelijking met 2021 rapporteren meisjes minder emotionele problemen, maar nog wel beduidend meer dan jongens. Ook melden meisjes meer gedagsproblemen en meer hyperactiviteit en aandachtsproblemen dan jongens. Verder komt eenzaamheid onder meisjes meer voor dan onder jongens. Ruim 15 procent van de meisjes zegt meestal of altijd eenzaam te zijn, tegenover 7 procent van de jongens.

Verschillen tussen groepen

'In vergelijking met de coronatijd lijkt het wat beter te gaan met de mentale gezondheid van jongeren', zo vat Marielle Balledux van het Nederlands Jeugdinstituut het onderzoek samen. 'Dat is een waardevolle ontwikkeling. Maar aan deze gegevens kunnen we niet goed zien welke verschillen er zijn tussen de grote groep en jongeren in een kwetsbare positie. Bijvoorbeeld kinderen uit gezinnen in armoede, of met andere bronnen van stress in het gezin. Dat onderscheid is belangrijk als we beleid willen maken om de mentale gezondheid van jongeren te ondersteunen.'

'Er zijn veel factoren die het mentale welbevinden van jongeren beïnvloeden. Daarom is structureel ondersteunend beleid nodig voor alle jongeren, gericht op de school, de wijk en de online leefomgeving van jongeren. Vervolgens moeten we als samenleving voor bepaalde groepen een stapje extra zetten. Want we weten dat jongeren in een kwetsbare positie meer steun nodig hebben.'

Druk door schoolwerk

Ruim 44 procent van de scholieren ervaart veel druk door schoolwerk, blijkt uit de monitor. Dat is iets minder dan in 2021, maar meer dan in 2017. Van de meisjes rapporteert ruim 52 procent veel druk door schoolwerk en van jongens ruim 37 procent. 'Voor alle jongeren is het goed om wat minder nadruk te leggen op individuele prestaties', zegt Balledux. 'Die prestatiedruk speelt vooral op school en in de online wereld.'

Middelengebruik en digitaal gedrag

De ScholierenMonitor keek ook naar middelengebruik en digitaal gedrag. Een op de vijftien scholieren van 12 tot en met 16 jaar meldde in 2023 in het afgelopen jaar online te hebben gegokt. Ze zetten voornamelijk geld in op sportwedstrijden.

Een op de zes middelbare scholieren had de laatste maand nicotine gebruikt, door te roken of te vapen. Ook scholieren in groep 7 en 8 van de basisschool vapen, maar roken komt bij hen minder voor.

Bijna 40 procent van de scholieren van 12 tot en met 16 jaar zei in 2023 ooit alcohol gedronken te hebben. Bijna 15 procent had in de afgelopen maand bij één gelegenheid vijf of meer glazen alcohol gedronken. Ten opzichte van 2021 was het alcoholgebruik in 2023 wat gedaald.

Meer informatie

Bericht Trimbos-instituutScholierenMonitor 2023