Bestrijding kinderarmoede: European Child Guarantee

De toepassing van de Child Guarantee in Nederland

Nederland richt zich op verschillende pijlers om kinderarmoede te verminderen. Een belangrijke maatregel is het terugbetalen van 95 procent van de kosten voor kinderopvang aan werkende ouders. Het doel is de toegang tot goede kinderopvang te vergroten. Dat is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen en de arbeidsparticipatie van ouders.

Daarnaast investeert Nederland jaarlijks één miljard euro extra in het verbeteren van het onderwijs, onder andere door betere lerarenopleidingen en lesmaterialen. Ook is er aandacht voor gezondheid, bijvoorbeeld door de invoering van Gezonde School-coördinatoren. Zij moeten tegen 2040 op alle scholen aanwezig zijn om een gezonde voeding en leefstijl te bevorderen.

Een ander speerpunt van het Nederlandse plan is het aanpakken van de woningnood. Dit omvat de bouw van 100.000 woningen per jaar, een aanzienlijk deel daarvan voor gezinnen met lage inkomens. Het doel is dakloosheid te verminderen en kinderen een veilige, stabiele leefomgeving te bieden.

Verder spant Nederland zich in om de toegang tot gezondheidszorg te verbeteren, vooral voor moeders en jonge kinderen.

Valkuilen bij de uitvoering

Hoewel het Nederlandse beleid ambitieuze doelen heeft, zijn er aanzienlijke uitdagingen. Bijvoorbeeld de groeiende kloof in sociaaleconomische ongelijkheid. Daarnaast is het woningtekort een grote barrière. Ondanks het plan om meer woningen te bouwen, zijn de wachttijden voor sociale huurwoningen lang. En veel gezinnen kampen met onzekerheid over hun huisvesting.

Een andere valkuil is de versnippering van verantwoordelijkheden tussen de lokale en de nationale overheid. Gemeenten zijn vaak de uitvoerders het beleid, maar hebben niet altijd genoeg geld of medewerkers om de doelen effectief te realiseren. Dit kan leiden tot ongelijkheid in toegang tot voorzieningen.

Nederland in Europees perspectief

In vergelijking met andere EU-landen loopt Nederland achter bij de uitvoering van het beleid. Terwijl Nederland bijvoorbeeld veel investeert in kinderopvang, behalen landen zoals Zweden en Duitsland betere resultaten door uitgebreide monitoring. Ook werken verschillende instanties daar beter samen, waardoor een geïntegreerde benadering mogelijk is.

Slechts 14 van de 27 EU-landen hebben hun actieplannen ingediend. Nederland behoort tot de voorlopers wat betreft beleidsvorming. Toch hebben landen zoals Ierland en Finland sterkere mechanismen om ervoor te zorgen dat de meest kwetsbare kinderen daadwerkelijk worden bereikt.

Zo heeft Ierland lokale gemeenschapsprogramma's die direct inspelen op de behoeften van kinderen en heeft het een uitgebreid monitoring- en evaluatiesysteem opgezet. Finland heeft geïnvesteerd in training van professionals op het gebied van kindgerichte effectbeoordelingen en kindgericht budgetteren. Dat draagt bij aan een beter begrip van de behoeften van kwetsbare kinderen en een beter aanpak voor hen. Er is ook aandacht voor het betrekken van kinderen bij beleidsvorming, waardoor hun stem meetelt bij beslissingen die hen aangaan.

Monitoring en toekomstige stappen

De EU heeft in 2024 een nieuw monitoringsysteem geïntroduceerd om te beoordelen hoe goed landen de Child Guarantee uitvoeren. Indicatoren zoals toegang tot onderwijs, gezondheidszorg en huisvesting worden gemonitord. Hieruit blijkt dat nog veel verbeteringen nodig zijn om de doelen van de Child Guarantee te realiseren in Nederland. De toegang tot deze basisvoorzieningen is in Nederland beter dan in veel andere landen. Maar het bereiken van kwetsbare groepen zoals kinderen in armoede is nog onvoldoende.

Om de doelstellingen van de Child Guarantee te verwezenlijken, zal Nederland meer moeten investeren in betere coördinatie tussen de lokale en de nationale overheid, en een sterkere focus moeten leggen op de inclusie van de meest kwetsbare kinderen.

Lees meer over de European Child Guarantee