Hoe komt het dat iemand radicale ideeën ontwikkelt?
Vatbaarheid
Jongeren bevinden zich in een ontwikkelingsfase waarin ze een eigen individuele en sociale identiteit vormen. Dat doen ze onder meer door dingen uit te proberen. Ze slurpen alles op wat op hen afkomt en maken daaruit een keuze. Maar ruilen die ook weer makkelijk in voor een andere. In deze periode zijn zij ook erg gevoelig voor groepsinvloeden. Ze willen ergens bij horen, maar ook laten zien dat ze anders zijn. Ze maken een snelle fysiek-hormonale ontwikkeling door, waardoor ze vaak emotioneel en niet erg stabiel zijn.
Het deel van het brein dat rationele afwegingen maakt, ontwikkelt zich langzamer dan andere hersengebieden. Jongeren vertonen hierdoor eerder riskant gedrag. Zij bieden minder goed weerstand aan impulsen en kunnen risico's nog niet goed waarnemen.
Jongeren zijn kortom, meer dan volwassenen, vatbaar voor de invloed van radicale gedachten. Die gedachten zorgen dat zij zich een afgerond wereldbeeld kunnen vormen. Ze geven betekenis aan hun gevoelens en ideeën. Het omarmen van een radicale ideologie of groep geeft hen ook het gevoel ergens bij te horen en bescherming te vinden.
Voedingsbodem
Niet alle jongeren worden verleid door radicale boodschappen. Waarom de ene wel en de andere niet? Daar is geen eenduidig antwoord op te geven. Radicalisering is een individueel proces waarin sociale invloeden een grote rol spelen. Welk effect die sociale invloeden hebben, is afhankelijk van individuele omstandigheden en factoren. Een veel gebruikte metafoor hiervoor is de voedingsbodem. Wanneer iemand radicaliseert, is het zaad van de radicale boodschappen op een vruchtbare voedingsbodem gevallen.
Vervreemding van de maatschappij
Radicale ideeën zijn aantrekkelijk voor jongeren die zich vervreemd voelen van de samenleving waarin zij opgroeien. Zij voelen zich bijvoorbeeld gediscrimineerd, achtergesteld en uitgesloten. Radicale ideeën, ideeën die zich afzetten tegen de bestaande maatschappij, kunnen dan bij hen een vruchtbare voedingsbodem vinden.
Een gepolariseerde samenleving
Wanneer bestaande verschillen in de samenleving scherper worden en uitgroeien tot tegenstellingen, is er sprake van polarisatie. Een gepolariseerd maatschappelijk klimaat draagt bij aan een voedingsbodem voor radicalisering.
Pedagogische mismatch versterkt
Een pedagogische mismatch versterkt de voedingsbodem voor radicale gedachten. De werelden waarin jongeren opgroeien, thuis, op school en in de vrije tijd, sluiten niet op elkaar aan. Gevoelens van vervreemding kunnen ontstaan, die leiden tot het open staan voor radicale boodschappen.
