Speerpunten voor betere residentiële jeugdhulp

Organiseer residentiële jeugdhulp zo dat kinderen niet beschadigd raken door allerlei breuken in hun leven: de breuk met thuis door de uithuisplaatsing, breuken binnen de jeugdhulp door overplaatsingen, en breuken in hun verdere leven. Dat is de kern van de speerpuntenagenda voor residentiële jeugdhulp die een werkgroep van experts heeft opgesteld.

De speerpuntenagenda is opgesteld door een werkgroep van negentien experts uit wetenschap en praktijk, in overleg met jongeren uit de residentiële jeugdhulp. Inge Bastiaanssen van het Nederlands Jeugdinstituut is een van de initiatiefnemers. Het idee ontstond drie jaar geleden aan een netwerktafel op een congres, vertelt ze. 'Bij de werkgroep die toen ontstond, sloten steeds meer experts uit onderzoek en praktijk zich aan. Zij signaleerden dat de kennis over wat werkt in de residentiële jeugdhulp over het hele jeugdveld verbrokkeld was. Ze zagen een kans om die kennis te combineren en te verbinden, met als doel om de meest kwetsbare kinderen en gezinnen anders en beter te helpen.'

Speerpunten

De werkgroep heeft de afgelopen jaren de bestaande initiatieven op het gebied van onderzoek en kennisontwikkeling geïnventariseerd. De experts constateren dat diverse thema's verder moeten worden uitgediept. Zo komen ze tot vier speerpunten voor jeugdhulp, onderzoek en beleid:

Beslis samen over integrale residentiële jeugdhulp

De experts pleiten voor samenhangende zorg die rondom een kind wordt georganiseerd. Concreet betekent dat: goede triage-instrumenten en competente professionals die samen met kinderen en ouders kiezen voor een integrale aanpak.

Werk gezins- en netwerkgericht

Gezins- en netwerkgericht werken is al lange tijd een speerpunt in de residentiële jeugdhulp, maar kinderen merken er in de praktijk nog weinig van. Professionals hebben de neiging om de zorg van ouders over te nemen en ouders laten op hun beurt de opvoedtaak over aan professionals. De experts pleiten voor een cultuuromslag. Concreet betekent dat: interventies benutten waarvan we weten dat ze werken en het netwerk betrekken.

Zorg voor een ontwikkelingsgericht leefklimaat en goede professionals

De experts pleiten ervoor dat groepsleiders beter worden toegerust, zodat zij hun werk gezond en met plezier kunnen doen. Ze pleiten ook voor een beter gebruik van instrumenten die groepsleiders kunnen inzetten om van kinderen feedback te krijgen over hoe zij het vinden in de leefgroep.

Voorkom breuklijnen, focus op levensloopzorg

De experts pleiten voor levensloopzorg, gericht op het voorkomen van breuken in het leven van deze kwetsbare kinderen. Die zorg moet worden ingericht vanuit de behoefte van de kinderen. Concreet betekent dat: kleinschalige voorzieningen in de wijk, zo kort mogelijk residentiële jeugdhulp, focus op een diploma of werk, en per kind één contactpersoon die ook na het einde van de plaatsing beschikbaar is.

Wat is nodig om deze agenda te realiseren?

De experts hopen dat deze speerpuntenagenda het startschot is voor nieuwe kennisontwikkeling en concreet onderzoek. Het uitgangspunt moet zijn om plaatsing in de residentiële jeugdhulp te voorkomen en kinderen zo thuis mogelijk te laten opgroeien. Maar wanneer het echt niet anders kan, hoe zorgen we dan dat kinderen baat hebben bij de hulp en weer tijdig vertrekken? Wat werkt nu eigenlijk bij kleinschalige residentiële en gezinsgerichte jeugdhulp? De experts doen een dringend beroep op beleidsmakers, onderzoekers en professionals om aan de slag te gaan met het verbeteren van residentiële jeugdhulp.

Sanne Verwaaijen, bestuurder van de CONRISQ Groep en lid van de werkgroep, vindt het vooral belangrijk dat de speerpuntenagenda focus aanbrengt voor de komende jaren. 'En dan bedoel ik niet alleen focus voor diegenen die kunnen bijdragen aan de kennisontwikkeling die nodig is, maar ook focus in de besteding van de beschikbare middelen op een kosteneffectieve manier. Daarvoor moet je weten wat wel en niet werkt en moet je je krachten bundelen. En daar zijn deze speerpunten bij uitstek voor geformuleerd.'

Bron: Nederlands Jeugdinstituut