Uitgangspunten

De jeugdzorg is overgeheveld naar de gemeenten die zich in hun beleid moeten richten op:

• het versterken van het probleemoplossend vermogen van kinderen en jongeren, hun ouders en sociale omgeving;
• het bevorderen van de opvoedcapaciteiten van ouders en de sociale omgeving;
• preventie en vroegsignalering;
• het tijdig bieden van de juiste hulp op maat;
• effectieve en efficiënte samenwerking rond gezinnen.

Taken gemeenten

In de Jeugdwet is de verantwoordelijkheid van de gemeenten uitgebreid met:

• de provinciale (geïndiceerde) jeugdzorg;
• de gesloten jeugdzorg, geestelijke gezondheidzorg voor kinderen en jongeren (jeugd-ggz);
• zorg voor jeugd met een licht verstandelijke beperking (jeugd-lvb);
• ggz in het kader van het jeugdstrafrecht (forensische zorg), jeugdbescherming en jeugdreclassering.

De verantwoordelijkheid van de gemeenten bestaat onder meer uit:

• het versterken van het opvoedkundig klimaat in gezinnen, wijken, buurten, scholen en kinderopvang;
• het voorzien in een kwalitatief en kwantitatief toereikend aanbod van jeugdhulp;
• het adviseren over en het bepalen en inzetten van de aangewezen vorm van jeugdhulp;
• het adviseren van professionals met zorgen over een kind;
• het adviseren van kinderen en jongeren met vragen en problemen;
• het doen van een verzoek tot onderzoek bij de Raad voor de Kinderbescherming als een kinderbeschermingsmaatregel nodig is;
• het compenseren van beperkingen in de zelfredzaamheid en de maatschappelijke participatie van kinderen en jongeren;
• het voorzien in een toereikend aanbod van gecertificeerde instellingen;
• het voorzien in maatregelen om kindermishandeling te voorkomen.

Recht op jeugdzorg?

Gemeenten hebben een jeugdhulpplicht. In de Jeugdwet staat dat de gemeente verantwoordelijk is voor jeugdhulp en de uitvoering van kinderbeschermingsmaatregelen en jeugdreclassering. Indien dat nodig is treft de gemeente een individuele voorziening, die vaak betrekking heeft op meer gespecialiseerde zorg.

Het is aan de gemeente om te bepalen welke hulp vrij toegankelijk is en welke hulp een individuele voorziening is. Als een gemeente besluit dat een kind of zijn ouders een individuele voorziening nodig hebben, dan kunnen zij hier rechten aan ontlenen.

Samenwerking jeugdhulp en onderwijs

In de Jeugdwet en de Wet passend onderwijs is bepaald dat gemeenten en samenwerkingsverbanden van schoolbesturen een plan moeten maken waarin ze beschrijven hoe ze de jeugdhulp en het passend onderwijs willen organiseren. Beide partijen hebben de verplichting om deze plannen met elkaar te bespreken.

Eerste evaluatie Jeugdwet

De 'Eerste evaluatie Jeugdwet' laat zien dat de beoogde transformatie naar een effectiever jeugdstelsel nog niet is gerealiseerd. Er is meer tijd nodig om de doelen van de Jeugdwet te bereiken.

De evaluatie levert een agenda op voor een gezamenlijke aanpak door gemeenten, zorgaanbieders en cliënten om de transformatie verder te brengen. Er worden geen aanbevelingen gedaan om de Jeugdwet te veranderen. Dit zijn de belangrijkste conclusies van de Eerste evaluatie Jeugdwet, die op 30 januari 2018 is aangeboden aan de ministeries van VWS en JenV en aan de VNG.

Lees de publicatie over de evaluatie van de Jeugdwet (2018)

Meer informatie

Volledige tekst van de JeugdwetInformatie voor beleidsmakersInformatie voor gemeenteraadsleden